Π Ι Σ Ω

Λίγο-πολύ ο καθένας αναγνωρίζει πως η ζωή θα είναι επαρκέστερα δικαιολογημένη, αν δεν είναι ένα τυχαίο φαινόμενο εξέλιξης της ύλης και αν μέσα στο χρόνο δε χάνονται για πάντα όλες οι στιγμές της. Μόνο αν συντελούμε στην επιτέλεση ενός επαρκούς σκοπού, μόνο τότε αξίζει αρκετά να υπάρχουμε, ακόμα και αν ο θάνατος είναι το οριστικό τέλος μας. Διαφορετικά δε θα είχε καμιά αξία ν’ απορήσουμε αν και γιατί πρέπει να θέλουμε να υπάρχουμε. Από την ανακάλυψη μιας τέτοιας άγνοιας για την αξία γενικά της ύπαρξής μας απορούμε και θέτουμε ένα τέτοιο γενικό ερώτημα. Η εμπειρική διαπίστωση για τη ρευστότητα των πραγμάτων μέσα στο χρόνο, την παροδικότητά μας και η έννοια της ανυπαρξίας δικαιο­λογούν απλά αυτή τη βασική θέση. Αυτή είναι αξιόπιστη, ακόμα και αν μια τέλεια γνώση της πραγματικότητας, μια επαρκής εξήγηση χωρίς απορίες για το Είναι της, δεν ήταν επαρκής λόγος, για να θέλουμε εμείς εκ των υστέρων να υπάρχουμε. Είναι μια ηθικολογική θέση που δε χρειάζεται αναλυτική εξήγηση, αν όχι ένα ηθικό αξίωμα. Η ανυπαρξία μας δε θα είχε κάποια σταθερή συνέπεια έξω από εμάς, ενώ αντιθέτως θα έλυνε όλα τα προβλήματα με τον πιο άμεσο τρόπο. Όταν η θέληση για ζωή ή η άρνησή της δεν εξηγείται από τη συμφωνία ή τη διαφωνία της με αυτήν τη βασική θέση, τότε χρειάζονται δυσεύρετες και αβάσιμες θεωρίες, άλλες ανεπαρκείς εξηγήσεις, ατελείωτες αναζητήσεις και κάθε τι που συνέπεται, όταν η ζωή συνεχίζεται με άγνοια ενός επαρκούς σκοπού.

Επάνω σε αυτήν τη θέση μπορεί να βασιστεί άμεσα μια εισαγωγική πρακτική φιλοσοφία, πριν ακόμα να οριστεί ένας επαρκής σκοπός και χωρίς μια γενική γνώση για την πραγματικότητα. Γι’ αυτό είναι και μπορεί να ονομαστεί προνοητική ηθικολογία.

Αναζητώντας να γνωρίσουμε αν υπάρχει ένας επαρκής σκοπός, για να θέλουμε να υπάρχουμε, ποιος είναι και πώς αξιοποιείται η ζωή, τότε αρχίζουμε να επιτελούμε με βεβαιότητα έναν τέτοιο σκοπό, ανεξάρτητα από την επάρκεια της γνώσης μας και υπάρχει δεν υπάρχει ο Θεός. Ακόμα και αν θα έπρεπε ν’ αυτο­εκμηδενιστούμε, έχουμε ξανά την ίδια βεβαιότητα, εκ των προτέρων, ότι δεν είμαστε σε αντίθεση με αυτόν τον αρνητικό σκοπό, γιατί η επιτέλεσή του δεν επιτρέπεται πριν να γνωρίσουμε το αν επιτρέπεται. Συνεπώς, μπορούμε και απαντούμε αξιόπιστα, εκ των προτέρων, ότι πρέπει να θέλουμε να υπάρχουμε και δεν αμφιβάλλουμε ότι χωρίς την πραγματοποίηση αυτής της θέλησης ή με την αυτο­εκμηδένισή μας δε θα μπορούσαμε να επιτελέσουμε τον προδρομικό σκοπό μας, που είναι η αναζήτηση και η γνώση.

Από εσωτερική και ηθική σκοπιά δεν υπάρχει πιο φοβερό και αδικαιολόγητο λάθος μέσα στο Σύμπαν από το να αρκούμαστε στη μικρόχρονη ζωή μας, χωρίς ένα σκοπό που να δικαιολογεί επαρκώς τις δραστηριότητές μας και χωρίς ν’ αμφιβάλλουμε για την αξία της. Ανακαλύπτοντάς το και αρχίζοντας την αμφισβήτηση των άλλων αξιών, ίσως να φθάσουμε να πιστεύουμε σε μια απαισιόδοξη θεώρηση για την πραγματικότητα. Ανεξάρτητα από το αν αυτή η απαισιόδοξη θεώρηση συμφωνεί με την ποιότητα της κοινής πραγματικότητας και τον προορισμό μας, μας δείχνει αναμφίβολα την πιο σημαντική άγνοιά μας.

Το ερώτημα που τη στοχεύει σαν όπλο είναι πάντοτε σημαντικό, ακόμα και όταν διαπιστώνουμε πως είμαστε αρκετά ευχαριστημένοι από τη ζωή μας. Δε γνωρίζουμε τι μας περιμένει την επόμενη στιγμή ή μετά το θάνατό μας, στην περίπτωση που πιστεύουμε σε μια συνέχεια. Για να βρει κάποιος το σθένος ν’ αναζητήσει επίμονα την απάντησή του ή ν’ ανα­γνωρίσει την άγνοιά του και τις συνέπειές της, πρέπει να είναι άνθρωπος, ο οποίος συμφωνεί και θα διάλεγε να ζήσει δυστυχισμένος με γνώση παρά ευτυχισμένος στην αυταπάτη.

Ειδικά η γενική απαισιοδοξία, η αρνητική διάθεσή μας σε μια άσκοπη ζωή είναι η καλύτερη θέση, για να επηρεαστεί η θέληση και συνεπώς οι δραστηριότητές μας, αντίθετα από τον αποπροσανατολιστικό επηρεασμό της άγνοιας και της πλάνης μας για την ποιότητα μιας αξιοποιημένης ζωής. Γιατί όσο μας λείπει η θέληση για ζωή και για την ακρίβεια όσο αξιώνουμε να χρησιμεύουμε σε μια σταθερή αξία, η οποία θα δικαιολογεί την καταστροφή, τη φθορά και τη δυστυχία, όσο δεν αρκούμαστε να πραγματο­ποιούμε την άπληστη και παρασυρμένη θέλησή μας και αμφιβάλλουμε για τη σταθερή χρησιμότητα των δραστηριοτήτων μας, το μόνο, το οποίο γνωρίζουμε χωρίς αμφιβολία ότι δεν είναι άσκοπο και χαμένος χρόνος, είναι η αναζήτηση ενός κυρίαρχου σκοπού, της σοφίας και η δημιουργία ενός διαχρονικού έργου. Τότε έχουμε έναν επαρκή λόγο να αιτιο­λογήσουμε επαρκώς εμείς οι ίδιοι τη θέληση για ζωή και η διάνοια αρχίζει να παίρνει την ανώτερη αξία της σαν μέσο και σαν σκοπός.

Αυτοί είναι και οι λόγοι, για τους οποίους η αντίθετη θέση της γενικής αισιοδοξίας δεν είναι η καλύτερη για την προδρομική αξιοποίηση της ζωής μας, αν και συμφωνούμε με την ίδια βασική αρχή. Γιατί μας επιτρέπει να κάνουμε πολλά, τα οποία θα ήταν ασήμαντα από τη σκοπιά της απαισιο­δοξίας, να υπο­τιμήσουμε τη χρησιμότητα της διάνοιας και ν’ αρκούμαστε στη ζωή, χωρίς να έχουμε έναν επαρκή λόγο να φιλο­σοφήσουμε. Έτσι είναι εύκολο να παρασυρθούμε και να διαφθαρούμε από τον εγω­κεντρισμό και να γίνουμε το ίδιο σκοταδιστές με πολλούς από εκείνους, που διαφωνούν με τη βασική αρχή του εσωτερικού προσα­νατολισμού, συχνά επα­ναπαυμένοι σε μια «τυφλή» πίστη ή σε μια θεωρία, της οποίας τα λάθη και η ανεπάρκεια δε μας προβληματίζουν.

Μόνο αν συντελούμε στην επιτέλεση ενός επαρκούς σκοπού, μόνο τότε αξίζει αρκετά να υπάρχουμε: Με την ίδια θέση θα συμφωνήσουμε όχι μόνο από τη σκοπιά της γενικής απαισιοδοξίας αλλά και από εκείνη της γενικής αισιοδοξίας, σύμφωνα με την οποία συντελούμε. Για να είναι αντίθετες αυτές οι δυο σκοπιές, πρέπει να συμφωνούν με αυτήν την ίδια ηθική αρχή. Είναι το κοινό σημείο του νοήματός τους. Αυτή η βασική αρχή μας μετα­στρέφει από άλλες θέσεις και απόψεις, που μας εκτρέπουν από το να στοχαστούμε σαν αυτο­καθορισμένοι, ν’ ανακαλύψουμε την παρα­πλανητική άγνοιά μας και έτσι προνοητικά να αποφύγουμε άσκοπες και ασήμαντες δρα­στηριότητες με τις απρόβλεπτες συνέπειές τους. Όπως ο ανα­κλαστήρας δεν επιτρέπει στο φως να είναι σε όλες τις διευθύνσεις ή όπως η ακτή που βλέπουμε μέσα από τα θαλάσσια κύματα, που μας παρασέρνουν. Η γενική απαισιοδοξία -αντίθετη από την προηγούμενη θέλησή μας για ζωή και από τον προδρομικό σκοπό της αναζήτησης- προτρέπει να διαμορφωθεί ένας τρόπος εσωτερικής και εξωτερικής ζωής, με τον οποίο περιορίζεται και αποτρέπεται ο παρασυρμός μας και ριζώνουν μέσα μας τα γνωρίσματα ενός ανώτερου, μη εγωκεντρικού ανθρώπου.

Αν η διάνοιά μας είναι περιορισμένη όπως των άλλων ζώων, μπορούμε να επα­ναπαυόμαστε στα μικρά όρια της αβέβαιης ύπαρξής μας, να βλέπουμε τα πράγματα έτσι όπως εξυπηρετείται η διατήρηση της ανοησίας μας και να αισθανόμαστε με τις δραστηριότητές μας πως γίναμε σημαντικοί για πάντα, όπως πίστεψαν αναρίθμητοι άλλοι πριν από εμάς. Αλλά, ο χρόνος μας έχει διαψεύσει εκ των προτέρων και έχει καταδικάσει τις σχετικές αξίες που συνδέονται με τον εγωκεντρισμό: «Άρα, η αρνητική στάση (για τον κόσμο) θέτει, στο κέντρο των απασχολήσεων και των στοχασμών του ανθρώπου, τη φροντίδα της πνευματικής τελειοποίησης». (Alb. Schwoitzer, 1875-1965, Νόμπελ ειρήνης1952).

ΣΕΛΙΔΑ 4 από 5

Κοιτάξτε ακόμα τις σχετικές σελίδες :

| ΗΘΙΚΗ & ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ | ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΟΥ! | ΜΗ ΛΕΣ ΟΤΙ ΔΕΝ ΗΞΕΡΕΣ ! | ΕΓΩΙΣΜΟΣ & ΠΑΡΑΝΟΙΑ | Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΓΝΟΙΑ | ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΟΥΜΕ ΚΑΚΟΙ | ΔΟΞΑΣΤΕ ΜΕ! | ΔΥΝΑΜΗ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ | ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΜΕ ΦΑΝΤΑΣΙΑ | ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ | ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ | ΖΩΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΨΕΜΑ | ΠΕΡΙΜΕΝΕ ΤΑ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ | ΛΥΣΕΙΣ ΣΤΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ | ΖΩΗ ΧΩΡΙΣ ΕΠΑΡΚΗ ΣΚΟΠΟ; | ΣΕ ΔΙΑΨΕΥΔΕΙ... Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ | ΠΕΡΙΟΡΙΣΕ ΤΗ ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΣΟΥ! | ΚΑΝΕΙΣ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΖΗΣΕΙΣ | ΕΥΤΥΧΙΑ ΓΙΑ ΛΙΓΟ... | ΘΑ ΕΚΑΝΑ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΑΝ... | ΚΑΠΟΤΕ ΚΟΡΟΪΔΕΥΑΝ! |

© copyright Κ. Γ. Νικολουδάκης

Επιμέλεια-Σχεδίαση 2004 - 2010

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ                                          ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

ΤΗΣ

Καλύτερη εμφάνιση σε ανάλυση 1024x768px | οθόνη τουλάχιστον 17" | codepage windows-1253 (Greek) | IE v.6.0 +