Από τη ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΘΙΚΗ ΜΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ

1???

Μπορούμε να σκεφτόμαστε σωστά και να σταματάμε σωστά τη σκέψη μας χωρίς να έχουμε γνώση, μπορούμε και να σκεφτό­μαστε τρελά ενώ κατέχουμε γνώση.
 

πιστοποίηση ρομπότΑυτή η διαπίστωση δεν γίνεται κατα­νοητή, όταν φανταζό­μαστε ότι η ανθρώ­πινη νόηση παράγει σκέψεις μόνο με τη λογική και απο­κλειστικά με βήματα επάνω σε βέβαιες παρατηρήσεις. Οι δάσκα­λοι και οι καθηγητές χρειάζονται τη γνώση και έναν καταμερισμό, τέτοιο όπως διευ­κολύνει για τον εκπαιδευτικό σκοπό τους. Χρει­άζονται γνώση χωρίς εύκολες αμφισβητήσεις και να μπορούν να επιβε­βαιώνουν όσα γνωρίζουν. Η ακριβής επανάληψη όσων γνωρίζουμε εμφα­νίζει πάντα τη γνώση. Η σκέψη έτσι περιορίζεται απο­κλειστικά σε αυτή την προσπάθεια μνημό­νευσης και έκφρασης όσων διδαχτή­καμε. Τα ερωτήματα και οι ζητού­μενες απαντήσεις, επίσης στοχεύουν στις έτοιμες γνώσεις και στην ικανότητα να θυμηθούμε και να απαντήσουμε, έτσι όπως έχουμε διδαχτεί. Δηλαδή είναι ερωτήματα, τα οποία ήδη έχουν απαντηθεί και αποσκοπούν στον έλεγχο της μνήμης και της εξοι­κείωσης, και για να εκτιμηθεί πόσο προ­σεκτική και γρήγορη είναι η σκέψη. Η γνώση έτσι είναι πάντα γνώση και η σκέψη γίνεται ανα­γκαστικά με τη λογική, που κα­τευθύνει στη μνημόνευση και στη διόρθωση της κακής μνημό­νευσης.1 Όπως όταν ψάχνουμε τα κομμάτια που λείπουν για να συμ­πλη­ρώσουμε ένα παζλ, το οποίο ήταν έτοιμο και το χαλάσαμε. Με αυτή την αυστηρή έννοια της γνώσης, πράγματι δεν γίνεται κατανοητό πώς κάποιος ο οποίος δεν γνωρίζει, αυτός μπορεί να σκεφτεί σωστά ή πώς κάποιος με γνώσεις, αυτός θα σκεφτεί τρελά. Ακόμα λιγότερο κατανοητό και μάλλον αντι­φατικό θα ακουστεί όταν πούμε για κά­ποιον που μπορεί να δώσει απαντήσεις, ενώ σκέφτεται τρελά και με φαντασία. Αν κάποιος σκεφτεί και απαντήσει τρελά, τότε θα ακούσουμε μια απάντηση για να γελάσουμε. Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια για τη σχέση της σκέψης με τη γνώση. Αν η γνώση ταυτιστεί με την καλή και γρήγορη μνήμη, τότε η ανθρώπινη σκέψη σχεδόν εξα­φανίζεται. Τότε η σκέψη γίνεται ρύθμιση και προ­γραμ­ματισμός για την ανεύρεση των πληρο­φοριών, οι οποίες σχετίζονται με τη ζη­τούμενη απάντηση. Η σκέψη περιορισμένη στη διδαγμένη και απο­θηκευμένη γνώση γίνεται ανιχνευτής μνήμης, όπως στους ηλ. υπολογιστές. Οι πληροφορίες ανα­σύρονται και αν όχι, τότε εμφα­νίζονται οι πιο σχετικές, οι πλη­σιέστερες απαν­τήσεις.



 

1 Τέτοια σκέψη μπορούμε να την απο­καλέσουμε “αιτιοκρατική”

 

 

2

Όμως η ανθρώπινη σκέψη δεν είναι ρομποτική, αιτιο­κρατική και ρυθμισμένη με καθαρή γνώση, έτσι όπως πολλοί εκπαιδευ­τικοί πε­ριορίζουν απο­κλειστικά για το δικό τους σκοπό. Η σκέψη μπορεί να γίνεται με ανεπαρκή γνώση ή με φαντασία ή με συνδυασμό φαντασί­ας και γνώσης και έτσι να πλησιάσει σε απαντήσεις και σε λύσεις. Πρώτα απ' όλα, η γνώση μέσα στο κεφάλι ενός ανθρώπου δεν διατη­ρείται πλήρης και καθαρή για πάντα, όπως τον καιρό που η μάθηση πιστο­ποιήθηκε. Έπειτα, η γνώση δεν είναι πάντα απαραίτητη, σε κάθε στιγμή χρήσιμη και με όλες τις λεπτο­μέρειες και αυτό το γνω­ρίζουμε. Όταν χρειαστούμε περισ­σότερες πλη­ροφορίες μπο­ρούμε να τις ανα­ζητήσουμε. Η σκέψη μπορεί να γίνεται τη στιγμή που διαβά­ζουμε και μαθαίνουμε και τότε που κάνουμε μια εργασία, ενώ μετά από λίγο θα ξεχάσουμε τι διαβάσαμε και θα θυμόμαστε μόνο την τε­λική απάντηση. Δηλαδή, μπορούμε να θυμόμαστε το συμπέρασμα, αλλά να μη θυμόμαστε με ποιες γνώσεις και σκέψεις βγάλαμε αυτό το συμ­πέρασμα. Το κυριό­τερο, με τη σκέψη μπορούμε να αμφι­βάλ­λουμε για όσα μάθαμε χωρίς να τα έχουμε κατα­νοήσει ή χωρίς να τα έχουμε επι­βεβαιώσει. Αν χρησιμο­ποιούμε μια πληρο­φορία με τη σκέ­ψη ότι ίσως δεν είναι ακριβής, τότε δεν θα στηριχτούμε επάνω της και δεν θα αιφνι­διαστούμε από τη διόρθωση ή τη διάψευση. Θα σκε­φτούμε και την περί­πτωση της ανακρίβειας. Η ανθρώπινη σκέψη λειτουργεί και σχηματίζει απόψεις, χωρίς να ξέρουμε από πριν που θα κατα­λήξουμε. Κάνουμε λάθη, μαθαίνουμε από τα λάθη μας, όπως και αντιθέτως, μπορούμε να λέμε περισ­σότερα χωρίς να γνωρίζουμε αρκετά. Αν ξέραμε από πριν τι θα σκεφτούμε για να γνω­ρίσουμε κα­λύτερα κάτι, τότε δεν θα χάναμε χρόνο για ψάξιμο. Δεν μπορούμε να φαντα­στού­με πώς θα ήταν ο κόσμος και τι θα είχε επι­τύχει η τεχνο­λογία χωρίς την εμπλοκή της φαν­τασίας και της τύχης μέσα στη σκέ­ψη.2


 

2 Μερικά παραδείγματα ακόμα: Βλέπουμε κάποιον που εύκολα σιχαίνεται, πλένει συχνά τα χέρια του και ανησυχεί για την υγεία του. Από τα σημάδια συμ­περαίνουμε βιαστικά και λέμε συντομευμένα ότι αυτός προσέχει τη ζωή του. Τέτοια είναι η “αιτιο­κρατική” σκέψη και η λογική μέσα στη φαντασία. Ο ίδιος άνθρωπος μπορεί να καπνίζει, να κάνει εύκολα αντι­κανονικές προσπεράσεις όταν οδηγεί, να μην τρώει υγιεινά, να έχει μερικές άλλες βλαβερές συνήθειες κλπ. Πολλές φορές η σκέψη εμφανίζεται λογική και “αιτιο­κρατική”, ενώ μπορεί να έχει ξεκινήσει σαν όνειρο και με τη φαντασία. Πρώτα επι­λέγουμε, πρώτα συμ­φωνούμε ή διαφωνούμε αναλόγως με το πώς εκτιμούμε και φανταζό­μαστε τη ζωή μας και μετά κάνουμε τα πάντα για να υπο­στηρίξουμε την άποψή μας. Αυτή είναι η σκέψη και η λογική με σκοπιμότητα. Κάποιος προσφέρει χρήματα κι ένα μέρος από τα κέρδη του για να βοηθήσει άλλους ανθρώπους. Με τις γνωριμίες του και από την πλεο­νεκτική θέση του κινητοποιεί περισ­σότερους ανθρώ­πους για καλό σκοπό. Από τέτοιες σκέψεις και παρα­τηρήσεις εξάγεται το συμπέρασμα, ότι αυτός ο φιλάνθρωπος δεν εξυπη­ρετεί κακούς σκοπούς και ότι με άλλες ευκαιρίες δεν βλάπτει ζωές;


3

Επειδή η ανθρώπι­νη σκέψη δεν γίνεται απο­κλειστικά με την αξιόπι­στη γνώση και με όλα τα ενδιάμεσα βήματα, γι' αυτό ο ίδιος άνθρω­πος μπορεί να έχει απόψεις αντι­φατικές μεταξύ τους. Και επειδή, συ­νήθως οι σκέψεις εκφράζονται έτσι συντο­μευμένα, χωρίς όλες τις απαραίτητες παρα­τηρήσεις και συλ­λογισμούς, γι' αυτό μέσα σε ένα σύνολο διατυπωμέ­νων απόψεων, μπορούν να συνυ­πάρχουν λανθα­σμένες απόψεις μαζί με τις σωστές. Σε αντίθεση με ένα μαθη­ματικό υπο­λογισμό, ο οποίος περι­λαμβάνει όλα τα ενδιά­μεσα βήμα­τα μέχρι το τελικό αποτέλεσμα και από ένα μικρό λάθος, πιθανό να ανατραπεί το απο­τέλεσμα. Γι' αυτό όταν κάποιος κάνει εκτι­μήσεις με κακο­πιστία για όσα ακούει και διαβάζει ή με τη λογική ενός καθηγη­τή που περι­μένει να ακούσει όσα είναι γνωστά, τότε εύκολα μπορεί από μια λέξη και από ένα λάθος να απορρίψει το σύνολο των διατυ­πωμένων σκέψεων. Εύκολα φαντάζεται ποιες απόψεις ακο­λουθούν. Ποιος δεν έχει την εμπειρία από μια προσπάθεια να μάθει ή να βρει μια απά­ντηση και πώς αυτός διευκο­λύνθηκε όταν σταμάτη­σε να περιορίζει τη σκέψη του στις σελίδες ενός βιβλίου, και έψαξε σε άλλα σχετικά βιβλία ή όταν βρήκε κάπου αλ­λού τις σκέψεις που έλειπαν για να καταλάβει, όπως δεν το ανέμενε. Αν κά­ποιος βρίσκει μια λύση κάπως τυχαία, χωρίς να εφαρμόσει τους γραμματικούς κα­νόνες και παρά τα λάθη στο συλλογισμό του, αυτή η επιτυχία δεν σημαίνει ότι η ίδια λύση δεν μπορεί να δοθεί και να ελεγχθεί με τους κανόνες. Αν η γνώμη ενός τρελού ή ενός αγράμματου ανθρώ­που είναι σω­στή ή έτσι απο­δειχτεί αργό­τερα, τότε είναι σωστή. Δεν θα την υποβαθ­μίσουμε και δεν θα την ακυ­ρώσουμε, επειδή προ­τιμούμε να την ακούσουμε πιο επε­ξερ­γασμένη με περισ­σότερες σκέψεις, από το στόμα ενός κατα­ξιωμένου προσώπου. Δεν θα την ακυ­ρώσουμε, επειδή θα προτι­μούσαμε να κατα­γραφεί με κά­ποιες τελε­τουργικές προ­ετοιμα­σίες ή να την πλαισιώσουμε με αφη­γήσεις για τους περίερ­γους και με ιστο­ρικές αναφορές.

Στον περιορισμό της ερευνητικής σκέψης και στην απομόνωση της γνώ­σης από την υπόλοιπη εμπειρία δεν αρκέστηκαν ποτέ οι λο­γοτέχνες, οι φιλό­σοφοι και όσοι στοχά­ζονται δημιουργικά. Αλλά ούτε οι εξει­δικευμένοι θα μπο­ρούσαν (...) Κάπου εκεί βρίσκεται μια σημαντική διαφορά της αν­θρώπινης διάνοιας από την τεχνητή, που επι­χειρείται με τη ψηφιακή τεχνο­λογία (...) Η γνώση και η σκέψη εύκολα και συχνά γίνονται ακόμα και εμπόδιο το ένα για το άλλο. Με τη γνώση δεν αποτρέπο­νται τα λάθη και οι φαντα­σιώσεις, ούτε η σκέψη χρησι­μεύει μόνο για τη γνώση και την έρευνα της αλή­θειας.


Κ. Γ. Ν.

 

 

 

► Κοιτάξτε και τις σελίδες ΓΝΩΣΗ & ΣΚΕΨΗ

 

 

"ΜΕΓΑΛΑ" ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ - ΣΥΝΤΟΜΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ !

 

 

 

 

 

Η διάνοια δεν έχει σπουδαιότερη δυνατότητα από το να γνωρίζει, να διατηρεί τον εαυτό της σαν αυτοσκοπό και να διαμορφώνει την αυτογνωσία της. Η αυτογνωσία είναι το νόημα της ευτυχίας, η ουσία της λογικής και ο σκοπός της ηθικής. Ο εγωκεντρισμός και η αυταπάτη είναι από μόνα τους, χωρίς καμιά πράξη, η πιο μεγάλη καταστροφή και σχετίζονται άμεσα με την παράδοση στην τύχη. Ζωή χωρίς διανοητική δρα­στηριότητα είναι ανύπαρκτη και χωρίς διαμόρφωση αυτογνωσίας ήταν, είναι και θα είναι για πάντα και παντού μέσα στο Σύμπαν ανεπαρκώς αξιοποιημένη και παρα­συρμένη, με όποια δυνατότητα και αν τη φανταστούμε.

 

 

επιστημονικά όργανα

αράχνη

 

πυξίδα στον εγκφλ

αισθητήρια όργανα

σκέψηΈνα σημάδι ορθότητας κάθε θεωρίας: Η θεωρία όχι μόνο να περιγράφει ή να εξηγεί ένα φαινόμενο, αλλά να απαντάει και στις απορίες που αυτή η ίδια προκαλεί.

 

Ανακαλύπτεις τώρα τη Φιλοσοφία; Τι είναι Φιλοσοφία. Φιλοσοφία & πραγματικότητα >>>►

 

 

Go to Top