Η ΗΘΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

<•> ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΔΙΩΚΟΝΤΑΙ, ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕ­ΤΟΥΝΤΑΙ ΟΜΑΔΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΚΑΙ ΜΕ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΝΤΑ­ΓΩΝΙΣΜΟΥ

Αλλά και οι εκφραστές των πολιτικών απόψεων και τα μέλη των πολιτικών ρευμάτων και των κομμάτων υπερβαίνουν τη λογική, όταν αρνούνται να συζητήσουν και να συνεργαστούν μεταξύ τους και αντιθέτως, προκαλούν φανατική αντι­παράθεση και διχασμό στην κοινωνία. Εκ­φράζουν απόψεις σε ζητήματα τα οποία δεν έχουν μια απάντηση, αλλά μόνο επιλογή της μιας ή της άλλης λύσης, έτσι όπως εξυπηρετεί για την επίτευξη ορισμένων στόχων ή για τη διατήρηση κάποιων πλεονεκτημάτων, ή έτσι όπως εξυπηρετεί για την αντίδραση στην αντίπαλη επιλογή. Σε πολλές περιπτώσεις, οι αντίθετες επιλογές για τις οποίες εκείνοι διαφωνούν και η κοινωνία διχάζεται είναι και οι δύο σωστές. Γι' αυτό η κάθε πλευρά μπορεί να υποστηρίξει την αντίθετη ή διαφορετική επιλογή της με σωστές απόψεις. Σπάνια όμως εισάγουν μέσα στη σκέψη τους ένα θεμελιακό γνώρισμα της πραγματικότητας, όπως είναι η "προτεραιότητα". Πολλές φορές, το ζήτημα δεν είναι ποιος έχει δίκιο ή τη σωστή άποψη, για τα οποία μπορούν να συζητούν ατελείωτα και με εντυπωσιακή ευστροφία, αλλά μόνο αν είναι σωστή η προτεραιότητα για τη στιγμή και τον τόπο, στα οποία θα εφαρμοστεί μια πολιτική ή μια απόφαση. Λ.χ. μπορεί να ψηφίζεται ένας νόμος για να διορθωθεί η ευνοϊκή ή η δυσμενής φορολογική μεταχείριση μιας ομάδας εργαζομένων, αλλά να είναι δύσκολη έως και αδύνατη η εφαρμογή του, ενώ θα χρειαζόταν προηγουμένως η ανάλογη προετοιμασία. Όπως και στην προσωπική ζωή, θαυμαστό είναι κάποιος να προσφέρει οικονομική βοήθεια σε ανθρώπους που την έχουν άμεσα ανάγκη. Αλλά πώς θα την προσφέρει, όταν αυτός ο ίδιος επίσης βρίσκεται σε μια δύσκολη θέση και σε αδυναμία να βοηθήσει ένα αγαπημένο του πρόσωπο. Πλεονεκτική η τεχνολογία με την οποία παράγεται ηλεκτρικό ρεύμα από το φως του ήλιου, αλλά άχρηστη όταν ο τόπος σου μένει σκοτεινός στο μεγαλύτερο διάστημα του έτους ή όταν το καθυστερημένο κράτος αποθαρρύνει με νομικούς περιορισμούς και από αδυναμία των υπηρεσιών μια τέτοια επένδυση. Παρανοϊκή η απαγόρευση της έκφρασης για τις ξένες θρησκείες και άδικο να εμποδίζονται οι αλλόθρησκοι στη κοινωνική ζωή τους, όμως δεν είναι λογικό να "επιβληθεί" άμεσα η ελευθερία στην θρησκευτική πίστη, όταν αναμένονται ακατά­παυστες αντιδράσεις, διαλυτικές για την κοινωνία. Ρεαλισμός χωρίς εκτίμηση της προτεραιότητας δεν νοείται.

Έπειτα, όπως έχουμε παρα­τηρήσει, συχνά εκφρά­ζονται απόψεις σε σύνθετα ζητήματα, τα οποία δεν μπορούν να απαν­τηθούν μόνο με κοινωνιο­λογική προ­σέγγιση και γι' αυτό είναι αστήριχτες και απο­σπασμα­τικές γνώμες, όχι αξιόπιστες απόψεις ούτε εγγυημένες λύσεις. Απλές γνώμες, έτσι όπως αυτές που εκφράζουν οι άνθρωποι για το Θεό και επανα­λαμβάνουν τις γνωστές θρησκευτικές απόψεις τους ή αντιδρούν σε αυτές. Αλλά και το σύνολο των απόψεων για το ρόλο του Κράτους, για την οικονομική ανάπτυξη, για τη δημόσια διοίκηση, γενικά για την οργάνωση της κοινωνίας και έτσι όπως αυτές υποστηρίζονται, δεν είναι μεταξύ τους καλά δεμένες και με θεμέλια, για να αρνούνται οι πρωταγωνιστές να συζητήσουν με τους ανταγωνιστές τους ή και να συμφωνήσουν σε πολλές απόψεις ή για να διαμορφώσουν από κοινού νέες απόψεις και να συνεργαστούν με αμοιβαίες υποχωρήσεις.

Η δυσκολία στη συνεννόηση και στη συνεργασία συνήθως προ­έρχεται από το ρόλο που δεν θέλει κανένας να χάσει ή να υπο­βαθμίσει, είναι η φιλοδοξία και δυστυχώς η έχθρα η οποία προ­κλήθηκε με τις δυσκολίες, τις πιέσεις και τις επιθέσεις που εκείνοι δέχονται από τους αντι­πάλους τους. Η διαφωνία σε ορισμένα ζητήματα γίνεται αφορ­μή για να μην επιδιώξουν οι υπο­κινητές τη συμφωνία και για να ενισχύσουν τις δικές τους πολιτικές απόψεις. Ενώ με τις υπερβολές, τα συνθήματα, τις εντυπώσεις και με το δόλο προσπαθούν να συνδέσουν την τύχη του ανήσυχου πλήθους με τα δικά τους προσωπικά σχέδια και συμφέροντα, για να γίνουν αυτοί έτσι υπολογίσιμοι από τους αντιπάλους τους και για να εμποδίσουν τις αντίπαλες πολιτικές. Όταν ενθαρρύνονται από την οικονομική και πολιτική στήριξη μεμο­νωμένων προσώπων ή εταιρειών, που επηρεάζουν την κοινωνική σταθερότητα, τότε έχουν τις πιο μεγάλες προσδοκίες. Είναι πρόθυμοι να εξυπηρετήσουν τους υπο­στηριχτές τους, να τους ανταποδώσουν με ορισμένα πλεονεκτήματα -δεν χρειάζεται να ζητηθεί-, να συγκρουστούν επιλεκτικά, όπως οι πολιτικές περιστάσεις επιβάλλουν και μέχρι φανερής προδοσίας. Τότε ανακαλύπτουν πόσο αποτυχημένες, περιστασιακές και απερίσκεφτα αποδεκτές είναι πολλές από τις απόψεις τους για μια καλύτερη κοινωνία.