17. Η ορθολογική σκέψη αποκαλύπτει την ανεπάρκεια των αισθήσεων και της γνώσης (για την ικανοποίηση του πνεύματος)

Βέβαια, έτσι θα φανεί ότι βγάζουμε τον εαυτό μας έξω από το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, και από τον πραγματικό κόσμο, όπως αυτός ο κόσμος εμφανίζεται εξωτερικά μας. Θα φανεί ότι δεν εκτιμάμε ένα πλήθος πραγμάτων που χρεια­ζόμαστε για να επι­βιώσουμε και για να επι­κοινωνούμε με τους άλλους ανθρώ­πους και ότι εξο­μοιώνουμε όλα τα πράγματα. Με λίγα λόγια, η ορθολογική έρευνα για το σκοπό της γνώσης θα φανεί υπερβολικά ανι­διοτελής όσο και ανόητη. Αν όμως επι­μείνουμε σε αυτή την έρευνα με το αξίωμα ότι θέλουμε να μάθουμε την αλήθεια, ακόμα κι αν έτσι η ζωή μας δυσκολέψει ή η αλήθεια θα είναι δυσάρεστη, τότε θα ακο­λουθήσουν ορθο­λογικές σκέψεις που απο­καλύπτουν τον κόσμο δια­φορετικό από την εμπειρία μας. Καμία σύγχρονη ανακάλυψη δεν είναι απαραίτητη για να καταλάβουμε ότι ο κόσμος όπως εμφανίζεται από τα αισθητήρια όργανα έχει γνωρίσματα σχετικά, δηλαδή εξαρτημένα από τη βιολογία μας και από τις φυσικές ιδιότητες των σωμάτων που συνδέονται μεταξύ τους. Αν πολλοί νομίζουν ότι η σύγχρονη φυσική φανέρωσε πόσο διαφορετική είναι η φυσική πραγματικότητα... μάλλον αυτοί δεν είχαν αναρωτηθεί μόνοι τους για την ουσία των πραγμάτων (έξω από τις λέξεις) και πιθανότερα δεν είχαν μελετήσει φιλοσοφικά έργα. "Η μεγαλύτερη συνεισφορά της Φιλοσοφίας στον ανθρώπινο πολιτισμό και στην πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου έχει επιτευχθεί με αυτή την παρατήρηση για την ασάφεια των συγκεκριμένων πραγμάτων και με την ανάδειξη των ικανοτήτων της σκέψης, όταν αυτή επικεντρώνεται στα νοήματα των λέξεων και ξεπερνάει τα στενά όρια μιας περιορισμένης εμπειρίας σε ένα τόπο και μια στιγμή". Με αφηρημένες έννοιες απο­καλύπτεται μια κοινή πραγ­ματικότητα σαν μια βάση πάνω στην οποία δημι­ουργούνται και μετα­μορφώ­νονται τα συγκεκριμένα πράγ­ματα με τις ιδιαι­τερότητές τους, σε αντίθεση με τα συγκεκριμένα πράγματα που απο­καλύπτονται σαν απο­σπασμένα από την πραγματικότητα (σαν έλ­λειψη πραγμα­τικότητας). Από τις πρώτες γνώσεις που δίνει η παρατήρηση του κόσμου είναι ότι η πραγματικότητα είναι εντελώς αντίθετη από αυτή που μέχρι τώρα παρουσιάζεται από την επιστήμη με την επιλεκτική παρατήρηση των ξεχωριστών πραγμάτων. Η κοινή πραγματικότητα συμπίπτει με τη συνο­λική πραγ­ματικότητα και αυτή η τελευταία είναι παρούσα σε κάθε χρονική στιγμή. Με αφηρημένες έννοιες απο­καλύπτεται ένας κόσμος πιο πολύ­πλοκος, χωρίς κενά, ως ενιαίο σύνολο και ότι αντιθέτως τα ξε­χωριστά πράγματα είναι απο­σπασμένα μέσα στη φαντασία μας. Απο­καλύπτεται ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι ξεχωριστά και μόνο εξωτερικά στον κόσμο όπως περι­στασιακά και επιλεκτικά τα παρατηρούμε και όπως τα σκεφτό­μαστε με άγνοια για τον πλήρη κόσμο. Δεν έχει σημασία αν τα πράγματα είναι μικρο­σκοπικά ή αστρονομικά σώματα. Όλα κάπως συν­δέονται αόρατα με μια κοινή πραγματικότητα και αυτή είναι η εξήγηση ότι η έρευνα ενός πράγματος ποτέ δεν ολοκληρώνεται. Πάντοτε ανιχνεύουμε συνδέσεις του με κάποιο άλλο πράγμα χωρίς ποτέ να αντιληφθούμε μια κοινή πραγμα­τικότητα. Η μόνη εικόνα που πλησιάζει σε μια κοινή πραγματι­κότητα (με την οποία όλα τα ξεχωριστά σώματα πάντοτε υπάρχουν) είναι ο φυσικός χώρος. Αλλά αυτό ήταν ένα φαινόμενο που το εκτιμούσαμε εντελώς αντίθετα ως έλλειψη πραγματι­κότητας.*^* Με τους κανόνες της λογικής και με την ορθολογική σκέψη δεν αναλύουμε μόνο τον κόσμο για να τον περιγράψουμε και για να ονομάσουμε τα φαινόμενα, όπως πολλοί σκέφτονται για τη λογική σαν να ήταν εμπόδιο στη γνώση της πραγματικότητας. Με την ορθολογική σκέψη και με τις πιο αφηρημένες έννοιες επιτυγχάνουμε και το αντίθετο: να φανερωθούν ομοιότητες, να εξηγηθούν πολλά φαινόμενα με λίγες αιτίες ή με ίδιες δράσεις, να αποκαλυφθούν συνδέσεις των πραγμάτων που δεν είναι ορατές στα μάτια και εκπλησσόμαστε όταν αποκαλύπτονται η ανεπάρκεια των αισθήσεων, η διάψευση των συνηθειών μας και η σχετικότητα στην εμφάνιση των πραγμάτων.*

Σημείωση

* Η ερμηνεία του ελεύθερου χώρου ως φυσικό φαινόμενο με το σύμπαν πλήρες και ταυτόχρονο είναι ένα μεγάλο έργο στην κοσμο­λογική κατεύθυνση αυτής εδώ της ορθο­λογικής έρευνας και δικαιώνει την ορθολογική έναρξη της έρευνας με αφαίρεση των ξεχωριστών πραγμάτων.