Αν απαριθμούμε πολλά πράγματα ή γεγονότα για να εξηγήσουμε ένα αποτέλεσμα, τότε φαίνεται ότι κανένα από τα
ξεχωριστά πράγματα δεν μπορούμε να ορίσουμε ως "επαρκή αιτία". Αν οι επιδράσεις που καθορίζουν ένα αποτέλεσμα είναι πολλές και όλες μαζί συμβάλουν,
τότε η έννοια της "αιτίας" χρησιμοποιείται καταχρηστικά και "εξουδετερώνεται". Οι “πολλές αιτίες” όπως τις σκεφτόμαστε
εξουδετερώνουν την έννοια της αιτίας. Αν το αποτέλεσμα είναι ένας μοναδικός ή σπάνιος συνδυασμός από
πολλές επιδράσεις, τότε σχεδόν συμπεραίνουμε ότι το αποτέλεσμα είναι τυχαίο και αν δεν είναι τυχαίο, τότε αγνοούμε την πραγματικότητα που χρειάστηκε
για να καθοριστεί. Οι
αιτίες ξεχωρίζουν από τα αποτελέσματα μέσα στην ανθρώπινη σκέψη όταν οι κινήσεις είναι αργές και όταν τα πράγματα είναι απομακρυσμένα στο χώρο, επειδή ο
συνολικός κόσμος απουσιάζει από την ανθρώπινη παρατήρηση και σκέψη.
Ορισμένα αποτελέσματα επαναλαμβάνονται συχνά και συνεχίζουν να αναπαράγονται παρά τις αλλαγές που συμβαίνουν και παρά τις διαφορές των πραγμάτων.
Αν οι παγκόσμιοι νόμοι και τα σταθερά στοιχεία της πραγματικότητας επιβάλλουν σαν αιτίες την επανάληψη ορισμένων φαινομένων και τη διατήρηση της
κοινής πραγματικότητας τότε μάταια προσπαθούμε να αποτρέψουμε τέτοιες αιτίες. Μια τεθλασμένη γραμμή δεν θα σταματήσει να είναι τέτοια γραμμή αν
αλλάξουμε λίγο τη γωνία και το ρυθμό που η γραμμή επαναλαμβάνεται.
Οι περισσότεροι περιορίζουν τη χρήσιμη γνώση στη σχέση της αιτίας με το αποτέλεσμα, επειδή με τέτοια γνώση θα μπορούμε να επαναλάβουμε
ακριβώς το
αποτέλεσμα. Δεν μπορούμε να μεταχειριζόμαστε αξιόπιστα την έννοια της "αιτίας" και του "αποτελέσματος" αφαιρώντας πράγματα και λεπτομέρειες που
εμπλέκονται για την εμφάνιση της αιτίας και για την παραγωγή του αποτελέσματος. Επιπλέον, η έννοια της αιτίας δεν είναι καθαρή όταν η αιτία δεν
είναι αποκλειστικά ένα μόνο πράγμα και μια σταθερή δράση. Αυτή η γνώση για τη σχέση της αιτίας με το αποτέλεσμα επίσης είναι αμφίβολη για ένα βέβαιο λόγο (παγκόσμιος
και διεπιστημονικός
νόμος της λογικής), που κανένας δεν θέλει να σκεφτεί:
Όταν η δράση έχει αποδέκτη,
οι αιτίες φέρνουν αποτελέσματα ανεξάρτητα
από τον αποδέκτη της δράσης; Όχι. Λ.χ. μια γροθιά στο πρόσωπο ενός πυγμάχου δεν θα φέρει το ίδιο αποτέλεσμα όπως μια ίδια γροθιά στο πρόσωπο ενός
γέρου ανθρώπου ή ενός παιδιού. Ο ίδιος σπόρος δεν θα αναπτυχθεί το ίδιο σε διαφορετικό χώμα και περιβάλλον. Η ίδια κατανάλωση ζάχαρης δεν θα
επιφέρει τα ίδια αποτελέσματα σε διαφορετικά βιολογικά σώματα. Τα αποτελέσματα είναι τα ίδια σε διαφορετικούς αποδέκτες δράσης; Σε όμοιους
αποδέκτες πιθανόν πολλά αποτελέσματα θα είναι τα ίδια. Δεν είναι όμως όλα τα αποτελέσματα ίδια και όλες τις φορές. Αυτός ο νόμος της συμμετοχής
του αποδέκτη και των συνθηκών στη δράση δεν εξηγεί μόνο τις διαφορές στο αποτέλεσμα σε διαφορετικούς αποδέκτες· εξηγεί και την ομοιότητα του
αποτελέσματος σε όμοιους αποδέκτες δράσης. Αν οι αιτίες παράγουν
αποτελέσματα μαζί με έναν αποδέκτη της δράσης, τότε οι αιτίες δεν μπορούν να διαχωριστούν εύκολα από τα αποτελέσματα.**
Αν οι αιτίες παράγουν αποτελέσματα μαζί με έναν αποδέκτη της δράσης, τότε ο αποδέκτης της δράσης είναι πάντοτε το πρώτο εμπλεκόμενο μέρος -εκτός
από τις αιτίες- το οποίο πρέπει να γνωρίζουμε. Αφού λοιπόν η δράση πάνω σε διαφορετικούς αποδέκτες παράγει αποτελέσματα με διαφορές και όχι όλα τα
ίδια, επομένως δεν απορούμε όταν από κάθε έρευνα παρουσιάζονται διαφορετικά συμπεράσματα και παρατηρήσεις. Απορούμε όταν τα συμπεράσματα της μιας
έρευνας παρουσιάζονται ως διάψευση των συμπερασμάτων μιας άλλης. Πολλές φορές απορούμε όταν θυμούνται τις ίδιες θεωρίες, τις ίδιες ιδεολογίες και
τις συνηθισμένες εμπειρίες για να εξηγήσουν αποτελέσματα που φαίνονται ίδια. Απορούμε και γελούμε ιδιαίτερα όταν τα συμπεράσματα γενικεύονται και
έχουν την προσδοκία ότι τα ίδια αποτελέσματα θα πραγματοποιηθούν για τη ζωή των ανθρώπων. Η ακρίβεια, η παρατήρηση όλων των λεπτομερειών και η
μεθοδική καταγραφή εμφανίζονται ως αυξημένη ικανότητα έρευνας και γνώσης, αλλά τα τελικά συμπεράσματα συχνά είναι αναξιόπιστα. Πολλές φορές
υποψιαζόμαστε ότι το μεγάλο ζητούμενο δεν ήταν η αξιοπιστία των τελικών συμπερασμάτων...
Σημείωση
*
Πολλά τα παραδείγματα που μπορείτε να σκεφτείτε.
ΚΟΣΜΟΝΟΜΙΑ: ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ
ΚΑΙ ΑΦΗΡΗΜΕΝΗ, ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΜΟΝΟΠΛΕΥΡΗ ΚΑΙ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ |
- |
Σκέψεις, παρατηρήσεις, διαπιστώσεις και εξηγήσεις και μεθοδική ανάπτυξη των ζητημάτων σε πεδία έρευνας τα οποία παρουσιάζονται στενά
συνδεδεμένα. Οι σκέψεις και οι προσπάθειες διαμόρφωσης και διατύπωσης έχουν ξεκινήσει στα μέσα της δεκαετίας του 1980 και συνεχίζονται
από τότε επί πολλές ώρες καθημερινά και περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Περισσότερες πληροφορίες εδώ**
|