23. Κοσμονομία: Απάντηση με εφαρμογή των κανόνων της λογικής και με το αξίωμα ότι ο κόσμος ως Σύνολο δεν απουσιάζει...

Αν απα­ριθμούμε πολλά πράγματα ή γεγονότα για να εξηγήσουμε ένα αποτέλεσμα, τότε φαίνεται ότι κανένα από τα ξεχωριστά πράγματα δεν μπορούμε να ορίσουμε ως "επαρκή αιτία". Αν οι επιδράσεις που καθορίζουν ένα αποτέλεσμα είναι πολλές και όλες μαζί συμβάλουν, τότε η έννοια της "αιτίας" χρησιμο­ποιείται καταχρηστικά και "εξουδετερώνεται". Οι “πολλές αιτίες” όπως τις σκεφτόμαστε εξου­δετερώνουν την έννοια της αιτίας.  Αν το αποτέλεσμα είναι ένας μοναδικός ή σπάνιος συνδυασμός από πολλές επιδράσεις, τότε σχεδόν συμπεραίνουμε ότι το αποτέλεσμα είναι τυχαίο και αν δεν είναι τυχαίο, τότε αγνοούμε την πραγματικότητα που χρειάστηκε για να καθοριστεί. Οι αιτίες ξεχω­ρίζουν από τα αποτελέσματα μέσα στην ανθρώπινη σκέψη όταν οι κινήσεις είναι αργές και όταν τα πράγματα είναι απο­μακρυσμένα στο χώρο, επειδή ο συνολικός κόσμος απουσιάζει από την ανθρώπινη παρα­τήρηση και σκέψη. Ορισμένα αποτελέσματα επανα­λαμβάνονται συχνά και συνεχίζουν να ανα­παράγονται παρά τις αλλαγές που συμβαίνουν και παρά τις διαφορές των πραγμάτων. Αν οι παγκόσμιοι νόμοι και τα σταθερά στοιχεία της πραγμα­τικότητας επιβάλλουν σαν αιτίες την επανάληψη ορισμένων φαινομένων και τη διατήρηση της κοινής πραγ­ματικότητας τότε μάταια προσπαθούμε να απο­τρέψουμε τέτοιες αιτίες. Μια τεθλασμένη γραμμή δεν θα σταματήσει να είναι τέτοια γραμμή αν αλλάξουμε λίγο τη γωνία και το ρυθμό που η γραμμή επανα­λαμβάνεται.

Οι περισ­σότεροι περιορίζουν τη χρήσιμη γνώση στη σχέση της αιτίας με το απο­τέλεσμα, επειδή με τέτοια γνώση θα μπορούμε να επαναλάβουμε ακριβώς το αποτέλεσμα. Δεν μπορούμε να μετα­χειρι­ζόμαστε αξιόπιστα την έννοια της "αιτίας" και του "απο­τελέσματος" αφαιρώντας πράγ­ματα και λεπτο­μέρειες που εμπλέ­κονται για την εμφάνιση της αιτίας και για την παραγωγή του απο­τελέσματος. Επιπλέον, η έννοια της αιτίας δεν είναι καθαρή όταν η αιτία δεν είναι αποκλειστικά ένα μόνο πράγμα και μια σταθερή δράση. Αυτή η γνώση για τη σχέση της αιτίας με το αποτέλεσμα επίσης είναι αμφίβολη για ένα βέβαιο λόγο (παγ­κόσμιος και διεπι­στημονικός νόμος της λογικής), που κανένας δεν θέλει να σκεφτεί: Όταν η δράση έχει αποδέκτη, οι αιτίες φέρνουν απο­τελέσματα ανεξάρ­τητα από τον απο­δέκτη της δράσης; Όχι. Λ.χ. μια γροθιά στο πρόσωπο ενός πυγ­μάχου δεν θα φέρει το ίδιο αποτέλεσμα όπως μια ίδια γροθιά στο πρόσωπο ενός γέρου ανθρώπου ή ενός παιδιού. Ο ίδιος σπόρος δεν θα ανα­πτυχθεί το ίδιο σε διαφορετικό χώμα και περιβάλλον. Η ίδια κατα­νάλωση ζάχαρης δεν θα επιφέρει τα ίδια αποτελέσματα σε διαφο­ρετικά βιολογικά σώματα. Τα απο­τελέσματα είναι τα ίδια σε διαφορετικούς απο­δέκτες δράσης; Σε όμοιους αποδέκτες πιθανόν πολλά αποτελέσματα θα είναι τα ίδια. Δεν είναι όμως όλα τα αποτελέσματα ίδια και όλες τις φορές. Αυτός ο νόμος της συμμετοχής του αποδέκτη και των συνθηκών στη δράση δεν εξηγεί μόνο τις διαφορές στο αποτέλεσμα σε διαφορετικούς αποδέκτες· εξηγεί και την ομοιότητα του αποτελέσματος σε όμοιους αποδέκτες δράσης. Αν οι αιτίες παράγουν απο­τελέσματα μαζί με έναν αποδέκτη της δράσης, τότε οι αιτίες δεν μπορούν να διαχωριστούν εύκολα από τα αποτελέσματα.*^* Αν οι αιτίες παράγουν απο­τελέσματα μαζί με έναν αποδέκτη της δράσης, τότε ο απο­δέκτης της δράσης είναι πάντοτε το πρώτο εμπλεκόμενο μέρος -εκτός από τις αιτίες- το οποίο πρέπει να γνωρίζουμε. Αφού λοιπόν η δράση πάνω σε διαφορετικούς αποδέκτες παράγει αποτελέσματα με διαφορές και όχι όλα τα ίδια, επομένως δεν απορούμε όταν από κάθε έρευνα παρουσιάζονται διαφο­ρετικά συμ­περάσματα και παρατηρήσεις. Απορούμε όταν τα συμ­περάσματα της μιας έρευνας παρουσιάζονται ως διάψευση των συμπερασμάτων μιας άλλης. Πολλές φορές απορούμε όταν θυμούνται τις ίδιες θεωρίες, τις ίδιες ιδεολογίες και τις συνηθισμένες εμπειρίες για να εξηγήσουν αποτελέσματα που φαίνονται ίδια. Απορούμε και γελούμε ιδιαίτερα όταν τα συμπεράσματα γενι­κεύονται και έχουν την προσδοκία ότι τα ίδια αποτελέσματα θα πραγματο­ποιηθούν για τη ζωή των ανθρώπων. Η ακρίβεια, η παρατήρηση όλων των λεπτο­μερειών και η μεθοδική καταγραφή εμφανίζονται ως αυξημένη ικανότητα έρευνας και γνώσης, αλλά τα τελικά συμπεράσματα συχνά είναι αναξιόπιστα. Πολλές φορές υποψιαζόμαστε ότι το μεγάλο ζητούμενο δεν ήταν η αξιοπιστία των τελικών συμπερασμάτων...

Σημείωση

* Πολλά τα παραδείγματα που μπορείτε να σκεφτείτε.