5. Η ανεπάρκεια της γνώσης και η εκμετάλλευση της εμπιστοσύνης. Δεδομένα που δεν αλλάζουν...

Ψευδαίσθηση γνώσης και εκμετάλλευση της εμπιστο­σύνης!

Μόλις κάποιος σκεφτεί ότι έχει γνώση ή ότι γνωρίζει καλύτερα, υπονοεί ότι έχει ένα πλεονέκτημα και ότι μπορεί να επιτύχει ένα αποτέλεσμα. Αυτή είναι μια λανθασμένη άποψη. Συνήθως δεν έχουμε κάτι περισσότερο από πληρο­φορία ή μια σκέψη. Δεν εξάγεται το συμπέρασμα ότι αυτή η γνώση θα χρειαστεί στη δική μας ζωή και ότι θα αξιο­ποιηθεί όπως θα θέλαμε. Δεν σημαίνει ότι με αυτή τη γνώση θα επιτύχουμε κάτι καλό, ούτε καν ότι θα βγάλουμε από τις σκέψεις μας τα σωστά συμ­περάσματα. Για να διευ­κολύνουμε τη γνώση και την κατα­νόηση χρησιμο­ποιούμε παρα­δείγματα. Συνηθίζουμε να παρο­μοιάζουμε τη γνώση με το φως, ενώ την άγνοια με το σκοτάδι. Όμως ακόμα και το φως δεν είναι πάντα απαραίτητο και εξίσου μπορεί να είναι ανεπι­θύμητο, παρα­πλανητικό και κατα­στροφικό. Διαβεβαιώνεις χωρίς να μετα­φέρεις σωστές παρα­τηρήσεις και σκέψεις; Διαβεβαιώνεις για το απο­τέλεσμα ή την αιτία ενώ αυτά δεν είναι βέβαια; Τότε δεν λες την αλήθεια και σχεδόν εξαπατάς. Ίσως ακόμα έχεις και κάποια ευθύνη για προβλήματα και απο­τυχίες σε όσους σε εμπι­στεύθηκαν (είτε είσαι ένας κοινός γονέας είτε ο κορυφαίος επιστήμονας)! Τουλάχιστον... στην πολιτική όλοι αντι­λαμβα­νόμαστε ότι πολλές φορές το ψέμα, η υποκρισία και οι υπερβολές χρειά­ζονται και είμαστε προ­ετοιμασμένοι για τη διάψευση. Όμως η πιο μεγάλη πλάνη ξεκινάει από εκεί που η εμπιστοσύνη ήταν τυφλή και συνήθως την εμπιστοσύνη τη διεκδικούν όσοι παρουσιάζονται ότι γνωρίζουν κάποια πράγ­ματα καλύ­τερα από όλους!

Όσα μπορούν να συμβούν στη ζωή μας είναι γνώση στο φανταστικό κόσμο των ειδικευμένων (όπως είναι ο ψυχολόγος, ο καρδιο­λόγος, ο δια­τροφο­λόγος, ο ασφαλιστής, ο βιολόγος κλπ.). Ο δικός τους φανταστικός κόσμος (σε φανταστικές συνθήκες και με πολλές εικασίες) δεν περι­λαμ­βάνει τους φανταστικούς κόσμους των άλλων επι­στημών. Όσα πράγματι έχουν συμβεί στις ζωές κάποιων άλλων ή κάπου έξω στον κόσμο, δεν δίνουν πάντα γνώση για όσα θα συμβούν στη δική μας ζωή και στο δικό μας αντιληπτό κόσμο. Τι θα ακολουθήσει στη ζωή μας και με τη δική μας έξυπνη δράση κανένας δεν το γνωρίζει και τα συμπεράσματα με εικασίες είναι αμφίβολα.  Όμως, όσοι εμφα­νίζονται ότι γνωρίζουν καλύτερα συνήθως δεν μας λένε και υπο­βαθμίζουν την παρατήρηση, ότι όλα τα δυνατά δεν είναι το ίδιο πιθανά και για όλους.

Πολλά δεν θα συμβούν στη δική μας ζωή ή δεν θα τα αντι­ληφθούμε

ή θα συμβούν σε άλλες συνθήκες

και με άλλες συνέπειες.

Από όσα μπορούμε να σκε­φτούμε και να πούμε, τα πιο πιθανά είναι ελάχιστα, ενώ τα περισ­σότερα είναι πιο απίθανα. Αυτά που είναι πιο πιθανά σε μια περιοχή του κόσμου ή στη ζωή κάποιου άλλου, για εμάς μπορεί να μη συμβούν ποτέ (λ.χ. καρκίνος του πνεύμονα και με την ίδια εξέλιξη). Ακόμα πιο μεγάλη η έκπληξη, όταν συμβαίνουν τα αντίθετα αποτε­λέσματα... Πολλά που χρειά­στηκαν κόπο, χρόνο και χρήμα για να γίνουν ακυρώνονται εύκολα από πιο φανερές και πιο συχνές αιτίες, και συνήθως από μια δική μας απερισκεψία. Όλα μπορούν να συμβούν, τίποτε δεν είναι αδύνατο... όμως δεν έχουν όλα το ίδιο αντάλλαγμα, την ίδια πιθανότητα και την ίδια ευκολία. Μερικά γεγονότα είναι λιγότερο συχνά και πιο απίθανα, αλλά αν συμβούν μια μόνο φορά (λ.χ μια ασθένεια, ένας γάμος) τότε η ζωή σου ανατρέπεται. Σοφή είναι η λαϊκή ρήση: "Όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει όλος ο χρόνος". Τι επι­τυγχάνεται με αυτή την εξίσωση του πιθανού να συμβεί με το δυνατό να συμβεί;

1) Κρατούν την προσοχή σου και δεσμεύουν το χρόνο σου.

2) Σε κινητοποιούν για να μάθεις και να προετοιμαστείς, σου βάζουν σκέψεις για προσδοκίες ή για να φοβηθείς και εξαναγκάζεσαι να παρα­δώσεις τη δική σου σκέψη ίσως και τη ζωή σου σε εκείνους που υπο­τίθεται ότι γνωρίζουν καλύτερα.

3) Η ιδιοτέλεια λείπει σε λίγες περιπτώσεις, ωστόσο σε αυτές τις περι­πτώσεις κάποιοι έχουν εκτιμήσει υπερβολικά το ερευνητικό πεδίο τους, τη γνώση τους και την ικανότητά τους.

4) Ένα πλήθος προβλημάτων δημιουργούνται, διαψεύσεις που απο­γοητεύουν, άσκοπες προσπάθειες και χαμένος χρόνος, ακόμα και ζωές χάνονται, τα αποτελέσματα δεν ήταν όπως είχαν εκτιμηθεί. Κάποιοι εκμε­ταλλεύονται την απο­τυχία και τα προβλήματα για τις δικές τους δουλειές και για τις συνεργασίες τους και πολλοί τα σκεπάζουν.