Σημείωση για τις εξωτερικές συγκρίσεις και τις σχετικές αξίες
(Εσωτερικός προσανατολισμός - Εξωτερική παραπλάνηση. Ακόμα λες
ότι δεν ήξερες;)
Από τα πιο σαφή παραδείγματα αξιολόγησης με σύγκριση θα βρούμε στον αθλητισμό. Οι επιδόσεις ενός αθλητή συγκρίνονται με
τις επιδόσεις ενός άλλου στο ίδιο άθλημα και κάτω από κοινούς όρους στο αγώνισμα. Όταν κάνουμε μια οποιαδήποτε σύγκριση και βρίσκουμε μια διαφορά, αυτή η
σύγκριση είναι η αρχή για να κάνουμε μια καλή ή μια κακή εκτίμηση. Όταν παρατηρούμε τις διαφορές στους ανθρώπους και κάνουμε αξιολογήσεις τότε
αρχίζουν σκέψεις για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα και πιθανόν ακολουθεί ένας ανταγωνισμός. Οι συγκρίσεις μπορούν να γίνονται χωρίς ίσους όρους και
μεταξύ διαφορετικών ικανοτήτων. Ανεξάρτητα από το αν η αξιολόγηση είναι σωστή και ακριβής, η ανθρώπινη σκέψη εύκολα μπορεί να διακρίνει και να εκτιμήσει
χαρακτηριστικά που συνδέονται με τους ανθρώπους ακόμα και με το περιβάλλον τους. Τότε αρχίζουν οι διακρίσεις, οι συγκρίσεις και οι προτιμήσεις και μαζί με
αυτά αρχίζει και ο ανταγωνισμός, η διεκδίκηση της πρώτης θέσης και τα αντίστοιχα συναισθήματα που συνοδεύουν αυτές τις συγκρίσεις, αναλόγως των προτιμήσεών
μας.
Μέσα στο ανθρώπινο μυαλό, η αξιολόγηση μπορεί να αναφέρεται σε οτιδήποτε συνδέεται με την ανθρώπινη ζωή και με αφορμή
οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Όταν οι συγκρίσεις δεν έχουν την πυξίδα των πνευματικών αξιών, τότε κάθε αισθητή διαφορά μέσα στο φυσικό και στο κοινωνικό
περιβάλλον μπορεί να χαρακτηρίζεται με αρνητικό ή θετικό πρόσημο. Αν οι άνθρωποι ζούνε σε περιβάλλον με παγετώνες ή σε περιβάλλον ερήμου, αν η επιδερμίδα
τους είναι σκουρόχρωμη ή ανοιχτόχρωμη, αν έχουν ύψος μεγαλύτερο ή χαμηλότερο, αν έχουν λιγότερο ή περισσότερο βάρος, αν σε μια δοκιμή μνήμης θυμούνται
περισσότερα ή λιγότερα, αν έχουν συγγένεια εξ αίματος μεταξύ τους ή όχι, αν όλα τα σωματικά μέλη τους λειτουργούν ή μερικά δεν λειτουργούν κλπ αυτά είναι
λίγα συνηθισμένα παραδείγματα σύγκρισης με εξωτερικές προσδοκίες και αξίες.
Στο βιβλίο με τον τίτλο Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (με τις αιώνιες αξίες και σε σύζευξη με τη σκέψη) και
με υπότιτλο "Οι φαντασιώσεις και τα ψέματα του ανθρώπου χωρίς αυτογνωσία" συνοπτικά διαβάζουμε πώς το ανθρώπινο μυαλό σκέφτεται την έννοια της αξίας
(σελ 149-150):
Γενικά, μια αξία μπορεί να καθορίζεται:
· Από τη συντελεστικότητα (ή τα πιθανά αποτελέσματα) μιας δυνατότητας. Για παράδειγμα, με ένα
μαχαίρι μπορούμε να επιτύχουμε διαφορετικούς σκοπούς. Να τεμαχίζουμε τρόφιμα προς αποθήκευση ή για να λαξεύσουμε ένα κομμάτι ξύλο. Οι διαφορετικές
χρήσεις του ίδιου εργαλείου-μέσου, προσθέτουν αξία.
· Από την τυχαία πραγματοποίηση μιας δυνατότητας. Από την πρώτη πραγματοποίηση ενός σκοπού ή από
μια διευκόλυνση που θα προσφέρει ένα πράγμα, όπως λ.χ. μια πέτρα, αυτή η πραγματοποίηση μπορεί να εκτιμηθεί σαν ένα ξεχωριστό γεγονός και η πέτρα σαν
ξεχωριστή από τις άλλες πέτρες, ή να εκτιμηθεί σαν μια ιδιαίτερη χρησιμότητα γενικά για όλες τις όμοιες πέτρες.
· Από τον τρόπο που πραγματοποιείται μια δυνατότητα. Για παράδειγμα, μπορούμε ν' ανάψουμε φωτιά με
διαφορετικούς τρόπους, όπως με συγκεντρωτικό φακό ή με την τριβή μιας πέτρας ανάμεσα σε ξερά χόρτα. Ο ένας τρόπος μπορεί να εκτιμηθεί πλεονεκτικός
(περισσότερο χρήσιμος) ή με προοπτική να γίνει πλεονεκτικός και πιο αποτελεσματικός.
· Από τη διάρκεια μέχρι την πραγματοποίησή της. Για παράδειγμα, πόσο γρήγορα μπορούμε να φτάσουμε σε
ένα τόπο ή πόσο γρήγορα ανάβουμε μια φωτιά ή πόση ώρα θα παραμείνει μια θέση ισορροπίας.
· Από τη διάρκεια διατήρησης του αποτελέσματος. Για παράδειγμα, πόση ώρα μπορούμε να κρατήσουμε
υψωμένο ένα βαρύ σώμα ή με πόσο ρυθμό φθείρεται ο τροχός ενός μηχανισμού.
· Από το πόσες φορές και τη συχνότητα με την οποία επαναλαμβάνεται και πραγματοποιείται η
δυνατότητα. Για παράδειγμα, πόσες φορές κερδίσαμε την πρώτη θέση σε αγώνα ταχύτητας ή πόσο συχνά διέρχεται ένας λαγός από ένα συγκεκριμένο πέρασμα.
· Από τις συνέπειες του αποτελέσματος. Για παράδειγμα, όταν ανάβω φωτιά, τότε ζεσταίνομαι ή
μαγειρεύω το φαγητό ή καταστρέφω ένα δάσος. Πολλές από τις συνέπειες ενδέχεται να είναι τυχαίες, ενώ μερικές πιο πιθανές ή αναγκαστικές, όπως λ.χ. ο
φωτισμός από τη φωτιά.
· Από τον τρόπο (και το χρόνο) που δημιουργείται μία δυνατότητα. Για παράδειγμα, ένα χειροκίνητο
σκαπτικό εργαλείο ή ένα ηλεκτροκίνητο σκαπτικό εργαλείο μπορούν να χρησιμεύσουν για το ίδιο αποτέλεσμα. Η στιγμή που θα χρειαστεί το εργαλείο, επίσης
μπορεί να αποδειχτεί ευνοϊκή ή αρνητική για τον ένα τρόπο.
· Από τη σειρά ή τον αριθμό των βημάτων που επιτυγχάνεται το ίδιο αποτέλεσμα ή δημιουργείται μια
ίδια δυνατότητα.
· Τέλος, από το συνδυασμό των προηγούμενων γενικών συντελεστών καθορισμού της αξίας.
Η μέτρηση και η εκτίμηση για την ευκολία ή τη δυσκολία να πραγματοποιηθεί ένα αποτέλεσμα εισάγει
αναγκαστικά την έννοια της αξίας ή της τιμής, έτσι όπως η μέτρηση κάθε άλλης ποσότητας και διευκολύνεται η σύγκριση.
Ζήτησες εμπιστοσύνη; Ανάλαβε τις ευθύνες σου!
Εμπιστεύθηκες; Μη λες ότι δεν ήξερες!
Η γνώση δεν λείπει. Μάθε να αμφιβάλλεις!
Η ζωή είναι δική σου. Η σκέψη είναι δική σου;
Ο
υλιστικός τρόπος ζωής στηρίζεται σε πολλές φαντασιώσεις και σε ψέματα, όχι στην
αυτογνωσία και συμπίπτει με εγωκεντρικό τρόπο ζωής και νοοτροπία. Ο εγωισμός, η
μεροληψία, η ανοησία και το παρανοϊκό πνεύμα είναι οι άλλες απόψεις του
υλιστικού τρόπου ζωής και αντίληψης.