Δυσπιστία και ερευνητική σκέψη, αμερόληπτη λογική, ειλικρίνεια

(Ακολουθούν λίγες σειρές από το βιβλίο για μια παγκόσμια ηθική με πνευματικό προσανατολισμό, ©2014, αρ. σελ.600)

"Ορισμένες απόψεις που επικρατούν παγκοσμίως και σε μια μεγάλη πλειονότητα ανθρώπων αποδεικνύονται εύκολα φαντα­σιώσεις ή λανθασμένες. Η επικράτηση αυτών των εξαπλωμένων απόψεων δεν ερμηνεύεται όπως αν ήταν σχηματισμένες μετά από διερεύνηση, με γνώση και από λογική σκέψη. Έχουν σχηματιστεί με βιασύνη, από επιθυμία, εντυ­πωσιασμό, απερίσκεφτη αντιγραφή και από τυφλή εμπιστοσύνη. Για την επικράτηση ή την εξάπλωση ορισμένων από αυτών των απόψεων έχουν γίνει ιστορικοί αγώνες και εξα­κολουθούν οι προσπάθειες εκείνων που εκπροσωπούν ένα πληθυσμό ανθρώπων ή μεγάλες ομάδες με κοινά συμφέροντα και εμπειρίες. Όσοι αγωνίζονται για τα ομαδικά συμφέροντα ή χρειάζονται την υποστήριξη από ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων, ακόμα και αν έχουν αντίθετη άποψη εξανα­γκάζονται να την κρύψουν (υποκριτικά ή με σεβασμό) για να μη χάσουν την πλεονεκτική θέση τους. Έτσι διαιωνίζεται η ονειρο­φαντασία με την οποία πολλοί έζησαν, έγραψαν μια ιστορία και μοίρασαν ελπίδες. Η ανάπτυξη των επιστημών, η ευκολία της πληρο­φόρησης, η παγκόσμια εμπειρία και το εκπαιδευτικό σύστημα δεν εξαφάνισαν από τη ζωή την ανοησία και τις απερίσκεφτες απόψεις. Αντιθέτως, εξίσου ενίσχυσαν αντι­δραστικές και ανώριμες απόψεις, αντί για περισ­σότερη αμφιβολία καλλιέργησαν την ψευδαίσθηση της καλύτερης γνώσης, δελεάζουν το πνεύμα με ανταλλάγματα και ενθαρρύνουν τις βιαστικές εκτιμήσεις και προσπάθειες". (Η παγκόσμια ηθική του εσωτερικού προσα­νατολισμού, σελ.65-66)

“Αν υπάρχουν χώρες στον κόσμο, οι οποίες ακόμα δεν έχουν αντι­ληφθεί τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η δημιουρ­γική σκέψη και η εφαρμογή της μέσα στον κόσμο και, οι πολιτικοί τους ακόμα δεν έχουν οργανώσει τις κοινωνί­ες τους για να γίνουν δημι­ουργικές, τότε αυτές είναι υπεύθυνες για την εξάρτησή τους. Όταν με τις επιλογές μας (ως άτομα ή ως κράτη) γνωρίζουμε ότι θα εξαρ­τηθούμε και ότι στο μέλλον θα χρειαζό­μαστε τη βοήθεια, τη συνεργασία, την προσφορά, την υπευθυ­νότητα και την ύπαρξη εκείνων που μας εφοδίασαν, τότε πρέπει τουλάχιστον να έχουμε αναλάβει την ευθύνη μας και να είμαστε προε­τοιμασμένοι για το χειρότερο. Αν δεν σκεφτήκαμε ότι ενδέχεται μελ­λοντικά να ζημιωθούμε και να στερηθούμε, τότε είμαστε βλάκες. Αν δεν είμαστε βλάκες, τότε -όπως συνηθίζουν οι ανεύθυνοι- είχαμε άλλες σκέψεις και προτεραιότητες, εμπι­στευτήκαμε την τύχη, υπερεκτι­μήσαμε τα πλεο­νεκτήματα και θέλαμε να τα εκμεταλλευτούμε χωρίς να είμαστε έτοιμοι. Αλλά, ακόμα πιο ανεύθυνα, αντί να αποσυρ­θούμε από τους ανυπο­χώρητους αγώνες μας και τις επιδεικτικές προσπάθειες για να σκεφτούμε ήρεμα, δημιουργικά, προνοητικά, με προτεραιότητα για το ξεπέρασμα των δυσκολιών που βάζει η φύση στη ζωή και για την κοινή τύχη μας στο μέλλον, χωρίς να μας χωρίζουν οι φαντα­σιώσεις του παρελθόντος, εμείς με το πνευματικό θόλωμα και την ασυγκρά­τητη μεγαλο­μανία και με την αδιαλλαξία της υπερβολικής βεβαιότητας για τις εκτιμήσεις μας, χάσαμε τις ευκαιρίες. Αυτή είναι η παράνοια για την οποία μιλάμε από την αρχή του βιβλίου* και όχι η (απλή) βλακεία. Το θύμα με την επίγνωση των επιλογών του, με την επιλεκτική ασυ­νειδησία του, με τη ζήλια του και με την απερίσκεφτη επιμονή του, επίσης έχει τη δική του ευθύνη, που δεν υπο­λείπεται από την αχαριστία του”. (Σελ. 531, κεφ. “Ο πνευματικός πόλεμος και η πολιτική δύναμη της δημιουργικής σκέψης”).