Σελ. 10 από 10

ΠΙΣΤΗ, ΣΚΕΨΗ, ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ, ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ

Όταν λέμε για τα "πιστεύω" ενός ανθρώπου δεν εννοούμε μόνο τι λέει αυτός ο ίδιος ο άνθρωπος. Τα "πιστεύω" ενός ανθρώπου δεν είναι απαραίτητα και ειλικρινά αυτά που εμφανίζονται από τα λόγια του (ιδιαίτερα όταν μιλάμε για εύστροφους και ανώτερης μόρφωσης ανθρώπους). Οι συμπεριφορές επίσης είναι παραπλανητικές και προσαρ­μοσμένες από τους ανθρώπους που παρουσιάζονται διαφορετικά στον καθένα. Οι άνθρωποι παρουσιάζονται διαφορετικά στο στενό φίλο τους, διαφορετικά στο σπίτι τους και στα μέλη της οικογένειας, διαφορετικά στη δουλειά τους, διαφορετικά όταν επι­σκέπτονται ξένες κοινωνίες κλπ. Αν προσπα­θήσουμε να μάθουμε τις πεποιθήσεις του αποκλειστικά από τις συμπεριφορές, τότε εύκολα θα μπερδευτούμε και θα έχουμε πολλές απορίες. Γι' αυτό είναι σημαντικό και πρέπει να ενδιαφερόμαστε να μάθουμε τον άνθρωπο όπως είναι "μέσα του". Πώς θα μάθουμε πιο γρήγορα το "μέσα του" (χωρίς να παρα­κολουθούμε τον άνθρωπο για χρόνια και χωρίς να βγάλουμε ένα βιαστικό συμπέρασμα από μια στιγμή περι­στασιακής συμπεριφοράς); Το "μέσα" ενός ανθρώπου δεν θα το μάθουμε μόνο από τα χαμόγελα και από το τι βλέπουμε στη συμπεριφορά του. Τα παλαιότερα χρόνια και στις τοπικές κοινωνίες (ενός χωριού) και σε ανθρώπους χαμηλότερου εκπαιδευτικού επιπέδου ίσως ήταν πιο εύκολο να ανιχνεύσεις την ανθρώπινη ψυχή από την αυθόρμητη συμ­περιφορά των ανθρώπων. Στην εποχή μας, που όλοι έχουν ανεξάντλητη πληρο­φόρηση και ιδιαίτερα στις μεγάλες πόλεις που οι άνθρωποι είναι απο­ξενωμένοι, το θέμα να καταλάβεις τι άνθρωπος είναι κάποιος ως πνεύμα και ψυχή έχει δυσκολέψει. Ο αυθορμητισμός σίγουρα προδίδει κάποια γνωρίσματα από την ψυχή του ανθρώπου και από τις απόψεις που πιστεύει. Αλλά αν γνωρίζαμε κάποιες απόψεις που πιστεύει ισχυρά ή δεν πιστεύει και πώς φορτίζεται συναισθηματικά από αυτές τις απόψεις, τότε δεν θα αποκλείαμε ότι ο ίδιος άνθρωπος μπορεί να συμ­περιφερθεί διαφορετικά μέσα σε άλλες περιστάσεις και μάλλον θα αναμέναμε χωρίς έκπληξη ότι αυτός θα συμπεριφερθεί ακόμα και αντιφατικά αν του δοθούν οι ευκαιρίες.

Εξάλλου, η συμπεριφορά ενός άλλου ανθρώπου έχει στενή σχέση με τη δική μας συμπεριφορά απέναντί του, όταν τη μαθαίνουμε μέσα από την άμεση επικοινωνία και προσέγγιση μαζί του. Αν του ικανοποιείς τις επιθυμίες, αν έχεις πολλά χρήματα, αν τον εξυπηρετείς, αν έχει κάποια προσδοκία κ.λπ. τότε ίσως θα δείχνει έντονη ευχαρίστηση και "καλοσύνη" και θα πιστεύει όσα είναι ευνοϊκά και ευχάριστα για τη ζωή του. Αν δεν έχει να κερδίσει κάτι από εσένα και αν πιστέψει ότι θα χάσει το χρόνο του..., τότε βλέπεις ένα άλλο πρόσωπο. Άλλο πρόσωπο θα δεις αν είσαι μια όμορφη γυναίκα ή ένας όμορφος άνδρας και άλλο πρόσωπο αν είσαι άσχημος/η. Άλλο πρόσωπο θα δεις αν είσαι παιδί ή γέρος, αν είσαι μαύρος ή λευκός, χονδρός ή αδύνατος, άλλο πρόσωπο αν φαίνεσαι πλούσιος ή φτωχός κλπ.

Οι πεποιθήσεις ή τα "πιστεύω" ενός ανθρώπου δεν έχουν δημι­ουργηθεί αποκλειστικά με συνειδητές σκέψεις και μετά από συνεπείς συλ­λογισμούς, όμως έχουν το γνώρισμα μιας βεβαιότητας. Αλλά δεν είναι ασυμβίβαστο, ότι κάποιος μπορεί να ενισχύσει τη βεβαιότητά του και την πίστη του ή να τα αποτινάξει μετά από μελέτη και έρευνα. Τα "πιστεύω" ενός ανθρώπου είναι κάτι βαθύτερο ή πιο σταθερό από τις σκέψεις και τις θεωρητικές αναλύσεις. Τα "πιστεύω" ενός ανθρώπου έχουν συναι­σθηματικό φορτίο, έχουν σημασία για τις επιλογές του, έχουν αξιο­λογήσεις και εκτίμηση βεβαιότητας. Γι' αυτό το λόγο, οι πεποιθήσεις ενός ανθρώπου επηρεάζουν τις επιλογές του, τις προσπάθειές του και τη ζωή του. Κάτι το οποίο ένας άνθρωπος πιστεύει και το οποίο εκτιμάει ότι είναι υψηλού ενδιαφέροντος και άμεσης προτε­ραιότητας, αυτή η εκτίμηση του επηρεάζει την κρίση, την ψυχολογία και την προσπάθεια. Γι' αυτό όταν αμφισβητείς τα "πιστεύω" του θα ενοχληθεί και θα αντιδράσει. Με τα "πιστεύω" του, ο άνθρωπος σχεδιάζει τις κινήσεις του και αναμένει απο­τελέσματα. Τα "πιστεύω" του δεν είναι αδιάφορες σκέψεις και λόγια που ξεχνιούνται. Ο άνθρωπος ίσως θα χρειαστεί να μιλήσει, να σκεφτεί, να εξηγήσει και να πει πολλά λόγια. Όμως από όλη την πολυλογία ενός ανθρώπου και παρά την ήρεμη έκφραση των σκέψεών του, μέσα στην ψυχή του μπορεί να παραμένει μια διαρκής αξιολόγηση και η βεβαιότητα για κάτι που τα λαμβάνει υπόψη του για τις επιλογές του και για πολλές στιγμές της ζωής του. Αυτή η αίσθηση βεβαιότητας που συνοδεύει τις επιλογές του, με την οποία ξεκινούν κάποιες προσπάθειες και προσαρ­μόζεται η ζωή του μπορεί να έχει προέλθει από έρευνα και γνώση, όμως χρησιμο­ποιείται για ψυχολογικούς λόγους και με προσδοκίες, που ενδεχο­μένως να διαψευστούν.

Η συμπεριφορά και η ψυχολογία ενός ανθρώπου έχει στενή σύνδεση με τις πεποιθήσεις του, όχι μόνο τις θρησκευτικές, αλλά γενικότερα. Είναι σημαντικό και πρέπει να ενδια­φερόμαστε να μάθουμε πώς αυτός σκέφτεται, αν έχει αξίες, ποιες αξίες έχει, πότε λυπάται και με τι, πώς σχολιάζει τους άλλους ανθρώπους γύρω του, πώς μιλάει για τον εαυτό του και τη ζωή του και σε ποιες περιπτώσεις εκφράζει τη βεβαιότητα ή την αμφιβολία του. Συνήθως περιορίζουμε τα "πιστεύω" σε πολιτικές ιδεολογίες ή σε θρησκευτικές απόψεις. Τότε πράγματι είναι πιο πιθανό και συνη­θισμένο, τα "πιστεύω" πλαισιώνονται με λανθασμένες σκέψεις και με επιλογές για το ατομικό συμφέρον. Γι' αυτό το λόγο κάποιοι συνδέουν την πίστη με λανθασμένες αντι­λήψεις ή απόψεις και την αντιπαραθέτουν με τη γνώση. Όμως οι "τυφλές" βεβαιότητες και οι εκτιμήσεις δεν περι­ορίζονται μόνο σε πολιτικά και θρησκευτικά θέματα. Οι άνθρωποι έχουν πίστη σε πολλά ζητήματα που τους ενδιαφέρουν και για να σχεδιάσουν τις δράσεις τους. Έχουν πίστη σε απόψεις ακόμα και για τη μαγειρική (λ.χ. κάποιοι που πιστεύουν σε μια υγιεινή διατροφή, ή έχουν οικολογικές ευαισθησίες). Οι άνθρωποι έχουν φορτισμένη άποψη που τους επηρεάζει τη συμπεριφορά, όπως για τη χρησιμότητα του χρήματος, για τις ικανότητές τους, για τη καλή μουσική κλπ. Και αυτό συμβαίνει επειδή έχουν σχηματίσει μια άποψη με ισχυρή βεβαιότητα που μπορεί να είναι ατεκμηρίωτη και λανθασμένη, αλλά η άποψή τους μπορεί να είναι και σωστή. Κάποια ζητήματα μπορεί να έχουν αξιολογηθεί απερίσκεφτα και να έχει δημιουργηθεί πίστη χωρίς έρευνα, αλλά να εκφράζεται μια άποψη που είναι σωστή. Η πίστη μπορεί να παραμένει και να ενισχύεται με τη γνώση και μετά από σκέψεις που ενισχύουν τις δικές μας πεποιθήσεις. Η πίστη δεν είναι οπωσδήποτε συνέπεια της απερισκεψίας. Έχουμε την πίστη η οποία είναι μια "βιαστική βεβαιότητα" και με απερισκεψία και έχουμε και την πίστη επειδή μάθαμε και είμαστε αμετακίνητοι μετά από γνώση και αποδείξεις.