Σελ. 8 από 10

ΠΙΣΤΗ, ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

Οι περισσότεροι που μιλάνε για πίστη -κυρίως οι θρησκευόμενοι άνθρωποι- μάλλον δεν έχουν μελετήσει τι είναι η ανθρώπινη σκέψη και πώς λειτουργεί ο νους. Νομίζουν ότι η πίστη είναι κάτι υπερφυσικό ή μόνο μια συναι­σθηματική κατάσταση ή απλά μια τυφλή εμπι­στοσύνη, ΧΩΡΙΣ να έχει προηγηθεί καμία σκέψη ή πληροφορία. Λοιπόν, ας το ακούσουν όλοι, αφού δεν μπορούν να δουν με τα δικά τους μάτια: Κοιτάξτε τα ζώα που δεν είναι άνθρωποι και δεν έχουν σκέψη (όπως έχει ακόμα και ένα παιδί). Μιλούν για το Θεό; Έχουν πίστη και την εκφράζουν; Υπάρχουν πάντα μερικά αντιδραστικά άτομα και θα μπορούσαν να ισχυριστούν για το ζήτημά μας, ότι τα ζώα έχουν επίσης θρησκευτικά αισθήματα και εκφράζουν κάπως τη λατρεία τους σε θεό... Από αυτούς περιμένουμε να μας πουν για τα θρησκευόμενα ζώα αν έχουν τον ίδιο Θεό, πώς ονομάζουν τη θρησκεία τους, πώς εκδηλώνουν τα θρησκευτικά τους συναι­σθήματα και αν η "θρησκευτική πίστη" ενός ζώου φαίνεται το ίδιο διευρυμένα όπως στην ανθρώπινη ζωή. Ο άνθρωπος μπορεί να έχει πίστη στο Θεό, διότι αυτή η πίστη είναι μια (ισχυρή) βεβαιότητα που έχει ενισχυθεί με τις προσωπικές του εμπειρίες, με λίγες λογικές σκέψεις του, με λανθασμένα συμπεράσματά του, με λανθασμένες εκτιμήσεις του και με τις προσδοκίες του από τον κόσμο. Στην πιο ανώριμη περίπτωση, η πίστη μπορεί να ενισχυθεί απερίσκεφτα μετά από τη συναι­σθηματική φόρτιση μιας προσωπικής εμπειρίας. Λ.χ. όταν πέφτει δίπλα μας ένα βαρύ αντικείμενο. Αν έπεφτε επάνω μας τότε θα μας σκότωνε. Τότε κάποιοι βγάζουν γρήγορα το συμπέρασμα (με τη δική τους λογική) ότι ο Θεός μας έσωσε και κάπως μας προστατεύει. Η θρησκευτική πίστη όπως την έχουμε αντιληφθεί στην κοινωνία και ιστορικά είναι μια εμπιστοσύνη και μια βεβαιότητα με πολλές πλάνες και με λάθη στη σκέψη των ανθρώπων, ακριβώς όπως κάποιος εμπιστεύεται έναν απατεώνα. Η ικανότητα ορθο­λογικής σκέψης, η ικανότητα παρατήρησης των αισθητών πραγμάτων, το εκπαιδευτικό επίπεδο και η διαρκής μάθηση συνήθως λείπουν από τους θρησκευό­μενους, ενώ αντιθέτως η φαντασία εύκολα συγχέεται με την αντιληπτή πραγμα­τικότητα.

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν στη θρησκεία τους και στο Θεό όπως όταν πιστέψουν κάποιους που εμφανίζονται να έχουν μια πιστοποίηση γνώσης. Δηλαδή, οι πιστοί σε μια θρησκεία πιστεύουν όπως σε πολλές άλλες περιπτώσεις, επειδή κάποιοι εμφανίζονται ότι γνωρίζουν και επειδή εμφανίζονται (τυπικές και αποδεκτές) δρα­στηριότητες με την προσδοκία απο­τελεσμάτων. Επίσης, οι άνθρωποι έχουν την τάση να πλησιάσουν να δουν εκεί που πολλοί άλλοι έχουν πλησιάσει με την ελπίδα ότι κάτι θα κερδίσουν. Η πίστη είναι αυτό που εμείς λέμε "αίσθηση βεβαιότητας" και "προσδοκία" που πλησιάζει στη βεβαιότητα ότι θα πραγματο­ποιηθεί. Η διαφορά της πίστης από τη βεβαιότητα είναι ότι κάποιοι αποκτούν τη βεβαιότητα επειδή πείθονται εύκολα, επειδή εντυ­πωσιάζονται και επειδή δεν σκέφτονται περισσότερο. Ενώ όσοι έχουν κριτήρια για να εκτιμήσουν την αξιοπιστία και χρειάζονται περισσότερα σημάδια, αυτοί δημιουργούν τη βεβαιότητα επειδή σκέφτονται πιο προσεκτικά, ζητούν περισ­σότερες πληροφορίες, κρατούν μια αμφιβολία και με λίγα λόγια ερευνούν μέχρι να πεισθούν. Ιδιαίτερα ένας άνθρωπος που δεν κουράζει το μυαλό του για ζητήματα κοσμολογίας και θεολογίας, δεν είναι εύκολο να αντισταθεί μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που του εμφανίζει σαν πραγματικότητα όλα αυτά που υπεν­θυμίζονται σε μια τοπική θρησκεία και όταν γύρω μας υπάρχουν σαν οχυρά οι ναοί της θρησκείας με τους λειτουργούς της να είναι απαραίτητοι σε πλήθος κοινωνικών εκδηλώσεων. Ποιος θα τολμήσει να πει την αντίθετη γνώμη, ποιος διαβάζει επιστημονικά βιβλία για τη φύση και ποιος ζητάει αποδείξεις, ποιος έχει το εκπαιδευτικό επίπεδο να συζητήσει για θεολογικά και θρησκειο­λογικά ζητήματα, ποιος θα αμφι­σβητήσει ένα δόγμα που έχει συνδεθεί με γιορτές και χαρές κλπ.  Προσθέστε την κρυφή ελπίδα που έχουν οι άνθρωποι, ότι κάτι θα κερδίσουν πιστεύοντας στη θρησκεία ή στο Θεό, τουλάχιστον σε μια δύσκολη στιγμή της ζωής τους...