ΚΕΝΤΡΙΚΗ • ΕΠΑΝΩ

 

HTML ΣΕΛΙΔΑ 1

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ

 

HTML ΣΕΛΙΔΕΣ  1,  2,  3,  4,  5,  6,  7,  8,  9,  10,  11,  12,  13,  14,  15,  16,  17,  18,  19,  20 

 

Πιστεύετε ότι για τα μεγάλα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά προβλήματα ευθύνονται συγκεκριμένα πολιτικά πρόσωπα, αρχηγοί κρατών ή μία μερίδα οικονομικά ισχυρών; Πιστεύετε ότι η πηγή των προβλημάτων βρίσκεται σε ένα έθνος, στην κρατική εξουσία ή σε εχθρικά συμφέροντα; Η επιδίωξη να λυθούν τα προβλήματα με λανθασμένες και μεροληπτικές απόψεις  προκαλεί μεγαλύτερα προ­βλήματα, οδηγεί σε αδιέξοδα και σε χάσιμο χρόνου. Εξάλλου, όταν απο­δίδουμε όλη την ευθύνη για τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα σε λίγους οικονομικά ισχυρούς και σε ομάδες συμφερόντων που ρυθμίζουν την πολιτική και την εξουσία, τότε προ­σπαθούμε να "αγιο­ποιήσουμε" τον εαυτό μας και να απαλ­λαγούμε από τις δικές μας ευθύνες. Παριστάνουμε τα θύματα και τους τραυμα­τισμένους για να απαιτήσουμε την τιμωρία αυτών που βρίσκονται στην ευνοϊκό­τερη θέση, την οποία θα επι­θυμούσαμε για τον εαυτό μας. Διαβάστε παρακάτω (τις σκέψεις που ξεκίνησε ένας νεαρός κοντά στα 20 του χρόνια) και ίσως ανα­θεωρήσετε.

 

 

ΑΤΕΛΕΙΑ, ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΓΝΟΙΑ

(Από τις πρώτες φιλοσοφικές σκέψεις)

 

Τα πρώτα χρόνια της διαμόρφωσης των απόψεών μου σε νεαρή ηλικία, η διαπίστωση της άγνοιας για τον προορισμό της ζωής, η τυφλή αποδοχή της αξίας της ζωής από τους περισσότερους, η αδιαφορία για την αναζήτηση του νοήματός της, αυτές ήταν οι ισχυρότερες απόψεις μου για την κατω­τερότητα των ανθρώπων, για την αναξιοπιστία τους και για την αιτία όλων των κακών της ζωής.

Η διαπίστωση, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ζούνε και ανέχονται αυτή την άγνοια ή αποδέχονται με τον τρόπο τους το τέλος της ζωής, εμένα μου αποκάλυπτε την κατωτερότητά τους. Ενώ, αντιθέτως, ενίσχυε καθοριστικά την αυτοπιστία μου. Έβρισκα πολύ απλό, γρήγορο και άκοπο να υπερασπίσω τον εσωστρεφικό τρόπο ζωής μου και τις εσωτερικές αξίες μου, χωρίς να καταφύγω στις αναρίθμητες εμπειρίες και σε διδαγμένες γνώσεις από τα βιβλία. Ποτέ δεν έπαψα να απο­δέχομαι την πρωταρχική σημασία αυτού του ζητήματος και τη δυνατότητα να μας οδηγήσει σε άλλα σημαντικά φιλοσοφικά ζητήματα και σε  απαντήσεις, με τον πιο εύστοχο τρόπο.

Μέσα από τη διαπίστωση αυτής της άγνοιας του προορισμού και της αδιαφορίας για αναζήτηση μίας ανώτερης αξίας είχα προσεγγίσει εύστοχα στην αρχή της ατέλειας της ζωής. Αυτή δεν ήταν μία τυχαία ατέλεια, δεν ήταν ένα πρόβλημα που δημιουργούσε ο άνθρωπος και που προήλθε κατά τύχη και εξαρτιόταν από το χρόνο και τον τόπο. Η εμπειρία έδειχνε καθαρά πως ο άνθρωπος έρχεται στον κόσμο, με πόση άγνοια, απειρία και εξάρτηση και όχι σαν μία άϋλη φιλοσοφική διάνοια, η οποία  γνωρίζει τον κόσμο πριν ακόμα γεννηθεί με βιολογικό τρόπο. Αυτό το φανερό άρχισα να το διανοούμαι πιο μετά και να το συσχετίζω με την κατω­τερότητα και τον εγωκεντρισμό των ανθρώπων (όπως την όριζα τότε βασισμένος στην άγνοια και την αδιαφορία τους για έναν ανώτερο σκοπό της ζωής).

Είχα φθάσει στην ουσία της ατέλειας της ζωής και στις πιο απλές παρατηρήσεις, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τα πρώτα αξιώματα για μία θεωρία της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Στην αιτία που ο άνθρωπος σαν εσωτερική ύπαρξη δεν είναι προσανατολισμένος στην πορεία της ζωής, συμπεριφέρεται εγωκεντρικά, εκτρέπεται σε λάθη και σε πράξεις ή απραξίες, παρασυρμένος από τα αισθητά. Σε μία αυτονόητη εμπειρική διαπίστωση, που μπορεί να κάνει ο οποιοσδήποτε και για άλλους είναι δεδομένο, χωρίς πολλές σκέψεις.

Δεν είναι φανερό, ότι ο άνθρωπος, όπως όλα τα ζώα, γεννιέται με μεγάλη άγνοια, για ορισμένους σαν «άγραφο χαρτί», χωρίς εμπειρία, εξαρτημένος και «απορροφημένος» από το περιβάλλον του; Αυτό το πρόσεξα μετά από την διαπίστωση της άγνοιας και της αδιαφορίας του για τον προορισμό της ζωής και έτσι κατανόησα πώς γίνεται το δεύτερο φαινόμενο. Όσο, όμως αναζητούσα ποιος είναι ο προορισμός της ζωής ή έθετα ένα διαχρονικό σκοπό προς πραγματοποίηση δεν διαπίστωνα τα όρια της αναγκαιότητας της ατέλειας και η εμπειρία τροφοδοτούσε πλουσιο­πάροχα το στοχασμό μου, για να "καταπολεμήσω" τις εγωκεντρικές και ανθρωπο­κεντρικές απόψεις και τρόπους ζωής. Όπως πίστευα, η επικέντρωση της προσοχής στον αισθητό κόσμο εμπόδιζε την εσωτερική αναζήτηση και την αυτο­γνωσία και αντιθέτως μας έβαζε σε ένα λαβύρινθο με πολλές διαδρομές, με άγνωστη κατάληξη, μας προκαλούσε ανασφάλεια και αυταπάτες και  μας έκανε να παρα­φερόμαστε.

Η εμπειρία έδειχνε καθαρά, ότι δεν ήταν λάθος, υπερβολικό ή αβάσιμο όταν μιλούσα από άλλη οπτική γωνία για "αναξιότητα" και "σκοταδισμό" του ανθρώπου. Όχι μόνο έδειχνε ότι δεν ήταν υπερβολικό αλλά και επιβεβαίωνε, ότι δεν ήταν άστοχη και τυχαία η διαπίστωση, την οποία έκανα με ορθολογικό τρόπο για την εσωτερική ζωή του ανθρώπου: Η διαπίστωση της άγνοιας και της αδιαφορίας για μία ανώτερη αξία ή για έναν επαρκή σκοπό.

Είχα προσεγγίσει στην αρχή της ατέλειας της ζωής με δύο αντίθετους τρόπους, στο ίδιο συμπέρασμα με εμπειρικό και με ορθολογικό (ή προνοητικό) τρόπο. Αυτές οι απαισιόδοξες απόψεις μου για τον άνθρωπο είχαν αρχίσει και διαμορφώνονταν από τη νεαρή ηλικία, χωρίς να χρειαστεί να μιλήσω για το Θεό και απόφευγα να τον αναμείξω. Παρόλο που είχα σχηματίσει μία δική μου άποψη για το Θεό και είχα πιστέψει στην ύπαρξή του και στη μεγάλη σημασία της για την πρακτική φιλοσοφία. «Αν δεν ήταν τόσο εύκολο να διαπιστώσουμε την αναξιότητα των περισσότερων ανθρώπων τότε δε θα ήταν τόσο ανάξιοι όσο το δείχνουμε», όπως είχα γράψει με τον αντι­δραστικό τρόπο μου τότε σε νεαρή ηλικία και στο ξεκίνημα των φιλοσοφικών προσπαθειών, ξεχωρίζοντας τον εαυτό μου.

"Γιατί τα τόσο σπουδαία ερωτήματα που τέθηκαν σε όλες τις εποχές, πρώτ' απ' όλα τα άλλα, δεν έχουν βρει ακόμα μια τελική απάντηση με την οποία θα συμφωνούν όλοι, ενώ έχουν βρει τόσα πολλά άλλα δυσκολότερα; Χρειάζονται χιλιάδες έτη πολιτισμού σε έναν πλανήτη για να αποδειχθούν δέκα αλήθειες και για να μάθουμε πως εμείς σαν άτομα θα αξιοποιήσουμε τη ζωή μας σύμφωνα με τις δυνατότητές μας; Όχι, δε βρήκαν γιατί ανέκαθεν υπήρχε αυτή η σκληρή, ασυνείδητη και παρανοϊκή πλειονότητα των ανθρώπων, δηλαδή για τον ίδιο λόγο που αυτά τα σπουδαιότατα ερωτήματα τέθηκαν συνειδητά από τόσο ελάχιστους ανθρώπους. (...) Τα περισσότερα από τα προβλήματα και τις λύπες του κοινού ανθρώπου προέρχονται από την παράνοια και τον εγωκεντρισμό του. Βλέπουμε τη ρίζα των κακών και δε χρειάζεται να μιλήσουμε για την αδυναμία διαβίωσης που αντιμετωπίζουν οι μισοί κάτοικοι του πλανήτη, από τις αρρώστειες, από την έλλειψη τροφής, πόσιμου νερού και φαρμακευτικού υλικού. Ούτε για την εξέλιξη και την ενίσχυση των πολεμικών όπλων και τα χρηματικά ποσά που δίνονται για στρατιωτικούς σκοπούς. Πολύ εύστοχα παρατήρησε ο Σοπεγχάουερ ότι «μέσα σ' αυτή την τρομερή κοινωνία που ζούμε, ο γιατρός διαπιστώνει τη νοσηρότητα του ανθρώπου, ο νομικός την κακία και ο θεολόγος τη φοβερή βλακεία του». Δεν μας χωρίζει μόνο το χρήμα, η γη, η γλώσσα, μας χωρίζει ο ίδιος ο εαυτός μας (...) Αν όμως οι άνθρωποι αναζητούσαν την αλήθεια, πρόσεχαν τόσο πολύ τους στοχασμούς τους και προσανατόλιζαν τη ζωή τους με την ίδια εμπειρία και γνώση για την πραγματικότητα, τότε δεν θα πραγματο­ποιούσαν την εγωκεντρική θέλησή τους και δε θα υπήρχε λόγος για να ζούνε. Ε, λοιπόν, όχι! Δε θα επιλυθούν τα μεγάλα προβλήματα από τις ανθρώπινες σχέσεις για να μπορούν αυτοί να απολαμβάνουν τέλεια μόνο από την ασυνειδησία, την αυταπάτη και την προσοχή των άλλων. (...) Επομένως μην απορήσουμε που δεν έχουν καταλάβει απ' ευθείας ότι εκείνα στα οποία στοχεύουν πάντοτε, έμμεσα ή ασυνείδητα, είναι μόνο τρία καλά: η χαρά, η αγιότητα και η διανοητική ευφυΐα. Δεν είναι άξιοι ούτε για να φροντίσουν και να μεριμνήσουν για τις σωματικές απολαύσεις... ". (ΕΔ1993) Έτσι εξευτελιστικά και αντιδραστικά ένας νέος άνθρωπος προσπα­θούσε να διατυπώσει ενιαία το σύνολο απόψεών του, παρά την εκφρα­στική ανωριμότητα, την απειρία και το κατώτερο μορφωτικό επίπεδο.

Back To Topεπάνω

 

ΕΠΟΜΕΝΗ