ΣΗΜΑΔΙΑ ΕΓΩΚΕΝΤΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Από νεαρή ηλικία επιχείρησα να συγκεντρώσω και να συνοψίσω τις παρατηρήσεις, που αποκαλύπτουν τις βολικές, εγωκεντρικές και ανθρωπο­κεντρικές απόψεις και τις πιο μεγάλες αντιθέσεις του ανθρώπου με την πραγμα­τικότητα. Η εκφραστική ανωριμότητα, η απειρία και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο δεν ήταν εμπόδιο στη φιλοσοφική προσπάθεια να κατανοηθεί η πραγματικότητα. Τελείως αντίθετα, η απουσία ωριμότητας, πείρας και μόρφωσης άφησε καθαρούς τους ορίζοντες της νόησης για να προχωρήσει η σκέψη, όπως ο καθαρός ουρανός αφήνει να κοιτάξουμε πιο μακριά.

«Ανέκαθεν, η πλειονότητα των ανθρώπων, παρασυρμένοι μέσα στη δίνη των αισθήσεων, δεν είχαν τη διανοητική ευφυΐα να ανακαλύψουν την ηθική αρχή της συμπεριφοράς τους, τουλάχιστον σε δέκα απλούστατες αλήθειες.

1) Ότι η ζωή και τα έργα μας δεν είναι αιώνια και δε γνωρίζουμε πότε θα πεθάνουμε.

2) Ότι δεν είμαστε η μόνη, η επαρκής αιτία των δραστηριοτήτων μας.

3) Ότι η πραγματικότητα δεν είναι ποτέ μόνο αυτή που αντι­λαμ­βανόμαστε.

4) Η φυσική και η κοινωνική πραγματικότητα που μας περιβάλλει αλλάζει είτε το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε και δεν μπορεί να μην αλλάξει.

5) Ότι αγνοούμε έναν επαρκή λόγο για τον οποίο θα θέλαμε εκ των υστέρων να υπάρχουμε.

6) Ότι τίποτε δεν έχει σημασία ανεξάρτητα από την ποιότητα του εσωτερικού κόσμου μας.

7) Ότι ο λόγος είναι η είσοδος για την άμεση διαμόρφωσή του και την κυριαρχία του.

8) Ότι η χαρά, από μόνη της, μας παρασύρει γιατί είναι δική μας, όχι ενός άλλου, ότι δεν είναι αρκετός λόγος για να υπάρχουμε και ότι το ευχάριστο δεν είναι πάντοτε ωφέλιμο.

9) Ότι αν είχαμε ένα διαφορετικό εαυτό τότε ξανά θα υπήρχαμε σα θεοί, ακόμα και αν ήταν από εκείνους τους γνωστούς, οι οποίοι τώρα δε μας αρέσουν.

10) Ότι αυτοί που θα ήμασταν και αυτά που θα κάναμε σε άλλο χρόνο και τόπο, με άλλες δυνατότητες, είναι οι άλλοι.

11) Ότι η άγνοια της άγνοιάς μας γι’ αυτές τις αλήθειες είναι αιτία για να ζούμε απο­προσα­νατολι­σμένοι (και παραδομένοι στην τύχη).» (1 ΙΑΝ. 1994)

Ορίστε απλές βασικές απόψεις, οι οποίες σχετίζονται άμεσα και προκα­θοριστικά με την Ηθική, αλλά υποβαθμίστηκαν ή απαντήθηκαν επιπόλαια από τους διάσημους "θεανθρώπους" της αρχαιότητας, λόγω έλλειψης φιλοσοφικής παιδείας, προκατα­λήψεων και αμάθειας της εποχής εκείνης. Τα γνωρίσματα του εγω­κεντρικού και αποπρο­σανατολι­σμένου ανθρώπου επιχειρούσα ακόμα να τα συνοψίσω με περισσότερες λεπτομέρειες και παρα­κινδυνευμένα από την εμπειρία, προς το τέλος της προσπάθειας να διατυπώσω και να δημοσιο­ποιήσω τις φιλοσοφικές σκέψεις μου:

«Δε διανοείται τις αιτίες των πραγμάτων, των σχέσεών τους, τις δυνατό­τητες που θα πραγματο­ποιούσαν ή όχι υπό άλλους όρους και την ευρύτερη ποιότητά τους πέρα από τις μεμονωμένες στιγμές συμπεριφοράς και αντίληψης.

Δεν είναι προνοητικός, στέκεται στις πιο άμεσες συνέπειες και βασίζεται στα πιο άμεσα αντιληπτά.

Γενικεύει εύκολα τις διαπιστώσεις του και εξηγεί βασισμένος στη συνήθεια της εμπειρίας του.

Δε βλέπει τη δυνατότητα ν’ αλλάξουν τα πράγματα με ποιοτικούς και «αθόρυβους» τρόπους και πιστεύει στην ισχύ της ποσότητας.

Δεν βλέπει τα θετικά στα προβλήματα και πώς το δυσάρεστο μπορεί να οδηγήσει στο ευχάριστο και αντιστρόφως.

Θεωρεί δεδομένο ότι θ’ αξιοποιήσει τις δυνατότητες του χρήματος και ότι θα γίνει αρκετά ευτυχισμένος, αρκεί να το αποκτήσει.

Περιορίζεται στην ομορφιά όσων πραγμάτων εξυπηρετούν τη διατήρησή του και την εξύψωσή του στους άλλους. Στα ενδύματα, στη διακόσμηση του χώρου και του σώματος, στον έρωτα.

Αναμένει να αισθανθεί για να επηρεαστεί η διάθεση και η άποψή του, ακόμα και όταν γνωρίζει ότι αυτό θα γίνει.

Μακριά από τους άλλους ανθρώπους αισθάνεται μόνος, ανήσυχος, δεν έχει τι να κάνει ή να διανοηθεί και σε μερικές περιπτώσεις δεν μπορεί μακριά τους ούτε για λίγη ώρα.

Εξηγεί τις δικές του ατέλειες, τα προβλήματά του και τις δυσκολίες του με τις πράξεις ορισμένων άλλων, με σκοτεινές υπάρξεις, με πολιτικές και οικονομικές αιτίες, γενικά είναι ανεύθυνος, δεν παραδέχεται εύκολα τα λάθη του και είναι ευπρόσβλητος.

Επιθυμεί όσο τίποτε άλλο να διασκεδάζει, δηλ. να σκεδάζει την προσοχή και τη λογική του, ν’ απορροφάται από τις σωματικές ηδονές, να βρίσκεται σ’ ένα περιβάλλον που δημιουργεί αυταπάτες για τη ζωή του, να συμπεριφέρεται απεριόριστα και επαναπαυμένος με την ανοχή των άλλων και να πιστεύει σε μία αλλαγή στη συνηθισμένη ζωή του, μέσα από την έλλειψη ορίων στη συμπε­ριφορά και από την τύχη.

Με τους φίλους συζητάει μόνο για τις σχέσεις του με ορισμένους άλλους ανθρώπους, για τα προβλήματά του, για τη ζωή των άλλων, συνήθως με σκοπό να τους μειώσει, να επιδείξει τις δικές του δυνατότητες και για να βρει ηθική υποστήριξη.

Δε χάνει ευκαιρία να μειώσει συνολικά τους άλλους από μεμονωμένες πράξεις και λεπτομέρειες της ζωής τους, δεν αναγνωρίζει την αναγκαιότητα της ύπαρξης των λαθών, των κακών και ευρύτερα των ατελειών στη φύση, στην κοινωνία και στη ζωή μας, βγάζει συμπεράσματα για τους άλλους με πρότυπο τη δική του ζωή.

Αναμένει αντάλλαγμα για μία σχετική αξία ή δυνατότητά του, χωρίς να υπολογίζει ότι η πορεία του στη ζωή και η ποιότητά της καθορίζονται από την ύπαρξή του συνολικά σαν ανθρώπου, όχι μεμονωμένα σαν αθλητή, επιστήμονα, συνεπή πολίτη, αγωνιστή, πλούσιου κτλ.

Αξιώνει από τους άλλους και από την κοινωνία να τον εξυπηρετήσουν και να τον βοηθήσουν, συχνά με δικαιολογία μία δική του προσφορά και συμβολή στο κοινωνικό γίγνεσθαι, ενώ όταν έπραττε όπως έπραττε και αποφάσιζε σε ποιο δρόμο θα βάλει τη ζωή του δε διανοήθηκε τις δυνατές συνέπειες αυτών των πράξεών του, τις δυσκολίες, τις ελλείψεις στη γνώση του και βασιζόταν σε πράγματα σχετικά, ασταθή και στην τύχη». (ΣΥΝ. ΔΙΑΤ. 1996) 

Όπως ο "αφιλοσόφητος" άνθρωπος συμπεριφέρεται με μία επιπόλαια φιλοσοφία και με πολλές αυταπάτες, αντιστοίχως ο "καλός" άνθρωπος ασυναίσθητα γίνεται ο πιο κακός, χωρίς να έχει αυτή την πρόθεση και χωρίς επίγνωση !

επάνω