|
HTML ΣΕΛΙΔΑ 9
ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
Προς το τέλος του 1993, για μια ακόμα φορά επιχείρησα να διατυπώσω ενιαία το σύνολο των απόψεων μου για τα κεντρικά ζητήματα της φιλοσοφίας: Ιδιαίτερα για τα ζητήματα τι είναι γνώση και αλήθεια, από τι ουσία είναι τα πράγματα και αν το σύνολο του κόσμου έχει μια αρχή, για τον προορισμό της ζωής και τη σχέση του πνεύματος με την ανθρώπινη συμπεριφορά. Ήταν μια από τις ενδιάμεσες χειρόγραφες φάσεις του βιβλίου, που μερικά χρόνια αργότερα στάλθηκε για έκδοση με τον τίτλο "Η Θεολογία της Επιστήμης". Ο τίτλος τότε ήταν ακόμα "Η αξία της Γνώσης και η Γνώση της Αξίας", αλλά η σειρά των σκέψεων και οι απόψεις ήταν σχεδόν έτσι όπως δημοσιεύτηκαν αργότερα. Είναι εντυπωσιακό και χρειάζεται να δοθούν εξηγήσεις, ότι όλα αυτά τα χρόνια απέφευγα να μελετήσω την αρχαία Ελληνική φιλοσοφία. Είχα ξεκινήσει να γνωρίζω τη Φιλοσοφία κάπως ανάποδα. Είχα επίγνωση για την πολύτιμη προσφορά των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων και γι' αυτό σκόπευα να γνωρίσω καλύτερα τη σκέψη τους σε επόμενα χρόνια, με ηρεμία και με απίεστα χρονικά περιθώρια. Από τη φιλοσοφία του Σοπεγχάουερ είχα αποδεσμευτεί και η αναφορά μου στη φιλοσοφία του γινόταν συγκρατημένα για να μη φαίνεται η ιδιαίτερη σχέση που είχα στο παρελθόν. Μέσα από την ανάγνωση πολλών άλλων φιλοσοφικών έργων και με περισσότερη πληροφόρηση για την εποχή που εκείνος έζησε, η υπερβολική εκτίμησή μου για την πρωτοτυπία του φιλοσοφικού έργου του λίγο ελαττώθηκε. Σε εκείνη την χειρόγραφη διατύπωση βρήκα μια σελίδα στην οποία με ελάχιστες σειρές -αν και με κάπως ανώριμη έκφραση- είχα ξεχωρίσει καθαρά τις πιο σημαντικές παρατηρήσεις για την ανάπτυξη των ζητημάτων μιας παγκόσμιας Ηθικής. Μιας Ηθικής που θεμελιώνεται στο πνεύμα με παρατηρήσεις για τη σύνδεση της σκέψης με τη ψυχολογία και τη συμπεριφορά. Από την αρχή της προσπάθειας να αναπτύξω αυτές τις σκέψεις αντιμετώπιζα μια αξεπέραστη δυσκολία. Ήταν από τα ζητήματα με τα οποία επιθυμούσα να αντιδράσω στον υλιστικό και "εχθρόσοφο" τρόπο ζωής και να το επιτύχω έτσι όπως κανένας δεν θα μπορούσε να αμφισβητήσει. Γι' αυτό αναζητούσα τη σύνδεση των ηθικών ζητημάτων από τέσσερις τουλάχιστον "διαστάσεις": · Συγκέντρωνα προσωπικές παρατηρήσεις εγωισμού και ανοησίας από την καθημερινή ζωή. · Από τις κοσμολογικές σκέψεις προσπαθούσα να εξάγω σαν συνέπεια την ανοησία για το νόημα της περιορισμένης ζωής σε αντίθεση με την ανωτερότητα ενός παγκόσμιου πνεύματος χωρίς εξωτερική δράση. · Από τις σκέψεις για τη χρησιμότητα της γνώσης στη ζωή, πάλι παρατηρούσα την προοπτική της γνώσης για την εξαπάτηση, για την φλυαρία και για την άσκοπη δράση. · Από τις σκέψεις απ' ευθείας για το νόημα της ζωής, πάλι έβρισκα κενά γνώσης και την ανάγκη για έναν τελικό σκοπό, πέρα από την πραγματοποίηση όλων των άλλων επιθυμιών.
" Ο κεντρικός συλλογισμός που εξελίσσεται από όλους αυτούς τους φιλοσοφικούς στοχασμούς, ορισμένες από τις βασικές θεωρητικές θέσεις, που συνδέονται πιο άμεσα και εκφράζουν αφηρημένα το σύνολο των στοχασμών, περιέχει την αρχή μιας νέας διαχρονικής ηθικής, που αναδεικνύει όλη τη σημασία της φιλοσοφικής διάθεσης και της κυριαρχίας της διανοητικής δραστηριότητας. Δείξαμε τη χρησιμότητα του λόγου στη διαμόρφωση όλου του εσωτερικού κόσμου μας. Ότι η διανοητική δραστηριότητα επηρεάζει άμεσα όλες τις δραστηριότητές μας, εσωτερικές και εξωτερικές, όπως και αυτή επηρεάζεται από εξωδιανοητικές επιδράσεις. Ότι η γνώση της αλήθειας δεν αρκεί για την ανακάλυψη ορισμένων άλλων, ούτε για την αξιοποίηση της ζωής και ότι αντίθετα μας κάνει παρανοϊκούς. Ότι πρέπει να κυριαρχήσουμε τη γνώση και να γνωρίσουμε την άγνοιά μας. Ότι η κυριαρχία και η αξιοποίηση της γνώσης μας είναι η φιλοσοφική δραστηριότητα, που δεν είναι μόνο θεωρητική-άμεση αναζήτηση, αλλά ευρύτερα πολλές άλλες δραστηριότητες. Ότι η έλλειψη φιλοσοφικής δραστηριότητας, η ακυρίαρχη διανοητική δραστηριότητα, η παράνοια, επηρεάζει την ποιότητα της θέλησης και των διαθέσεών μας, με άμεση συνέπεια να είμαστε εγωκεντρικοί και να ζούμε αποπροσανατολισμένοι. Ότι ο εγωκεντρισμός είναι αντίθετος στην αξιοποίηση της ζωής, η οποία δεν έχει σημασία χωρίς την ύπαρξη ή την εξέλιξη του εσωτερικού κόσμου μας. Η τελευταία γίνεται με τις δραστηριότητες εκείνες που μας προσανατολίζουν και διασπούν την πρόθεση του εγωκεντρισμού. Ότι η αξιοποίηση του εξωτερικού κόσμου δεν μπορεί να γίνει ανεξάρτητα από την ποιότητα του εσωτερικού μας κόσμου.
Είναι δυνατή η δημιουργία μιας προνοητικής ηθικολογίας, πριν ακόμα να γνωρίσουμε αν υπάρχει ένας επαρκής σκοπός. Στη συνέχεια διαμορφώνεται μια έννοια της και μαζί με το γνωσιολογικό μέρος που ακολουθεί, αποτελεί μια προθεολογική εισαγωγή στις γενικές αρχές της επιστημονικής Θεολογίας. (...)
|