Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Παρακολουθούμε πόσο εύκολο είναι να αποδείξουμε την ηθική σημασία της γνώσης και της διάνοιας για την πορεία της ζωής και ν’ αναδείξουμε σαν αξία τον εσωτερικό προσανατολισμό της. Πόση είναι η σημασία τους, ξεπερνάει κάθε φαντασία, αν αναγνωρίσουμε τον τρόπο με τον οποίο η ζωή παίρνει το νόημά της, ξεκινώντας από την πιο περιορισμένη και τυχαία γνώση των αισθήσεων, όπως σας είπα.

«Ζωή χωρίς διανοητική δρα­στηριότητα είναι ανύπαρκτη και χωρίς διαμόρφωση αυτογνωσίας ήταν, είναι και θα είναι για πάντα και παντού μέσα στο Σύμπαν ανεπαρκώς αξιοποιημένη και παρα­συρμένη, με όποια δυνατότητα και αν τη φανταστούμε. σ. 430 (…) Δεν μπορούμε να διανοηθούμε μία ανώτερη βιολογική εξέλιξη, χωρίς αυτή να είναι εσωτερική, δηλαδή τουλάχιστον να είναι σταθερή γνώση της ύπαρξής μας, γνωστικός τρόπος ζωής, γνώση της σχετικότητας των πραγμάτων και αποτροπή των εγωκεντρικών δραστηριοτήτων. σ. 400 (…)

Η καταστροφή του αποπροσανατολισμού είναι ο ίδιος ο αποπρο­σανατολισμός, είναι η άγνοια της διάνοιας για την άμεση αυτενέργειά της και ο διαχωρισμός της εξωτερικής δραστηριότητας από τη δική της, ενώ αυτή δεν παύει να είναι διανοητική με εξωτερικούς προσδιορισμούς ή πιο έμμεσους τρόπους. σ. 401 (…)

Ο εγωκεντρισμός είναι η πιο μεγάλη καταστροφή, γιατί είναι αυτο­καταστροφή της διάνοιας, αυταπάτη, παράνοια, συσκότιση, σκόπιμη και απρόσεκτη αποτροπή της συλλογιστικής συνέπειας, απόκρυψη στον εαυτό της, επανάπαυση παρά την άγνοια, με μία λέξη είναι απο­προσανατολισμός της ύπαρξης. Δηλαδή, είναι για τον αντίθετο λόγο, που η απαλλαγή από αυτόν με την αυτογνωσία είναι η πιο σπουδαία στιγμή της ζωής και η ευτυχία του Θεού. σ. 417 (…)

Η ηθική διαφθορά, ο εγωκεντρικός τρόπος ζωής, σχετίζονται έτσι άμεσα με την άγνοια και την πλάνη και προσδιορίζονται σαν θεωρητικές συνέπειες από τέτοιες απλές αλήθειες, που μπορεί να τις διαπιστώσει εύκολα ακόμα και ένας άθεος άνθρωπος.» σ. 441, 442

Η διαφορά του αισθησιοκρατικού ανθρώπου από το πρότυπο ενός ανώτερου ηθικά ανθρώπου δεν μπορεί να δειχθεί μόνο από τις έννοιες του εγωισμού, του αμόρφωτου, του άθεου, του ανόητου ή από τις αντίθετες. Ο άθεος μπορεί να είναι πολύ εγωιστής, μορφωμένος και ευφυής όσο και ο ένθεος και αντιθέτως. Όπως και ο μορφωμένος μπορεί να είναι πολύ εγωιστής, άθεος και βλάκας, όσο ένας αμόρφωτος και αντιθέτως. Ο ηθικά κατώτερος άνθρωπος δεν είναι αναγκαστικά ένας αμόρφωτος, ένας αυφυής, χωρίς πίστη σε ένα θεό, μπορεί να βρίσκεται σε όλες τις θέσεις της κοινωνίας και να είναι επιτυχημένος. Ξεχωρίζει από την προσκόλλησή του στα αισθητά/­υλικά, από την επιπολαιότητα, από τη συνήθεια της εμπειρίας, από την αδιαφορία του για τις εσωτερικές αναζητήσεις, από την προσπάθειά του να εξυψωθεί έμμεσα, από την απληστία του, από τις μεροληπτικές απόψεις που εξυπηρετούσαν τους στόχους του, από τις σχετικές αξίες τις οποίες δοξάζει.

Ο εσωτερικός προσανατολισμός της ζωής με τις δυνατότητες της γνώσης αυτομάτως περιορίζει και αποτρέπει τον αισθησιοκρατικό, τον υλιστικό και τον εγωκεντρικό. Αυτό δεν είναι κάτι τυχαίο. Αυτομάτως αναδεικνύει στον άνθρωπο τις εσωτερικές αξίες, όπως είναι η αυτογνωσία, η αμερο­ληψία, η επίγνωση της πραγματικότητας, ο δημιουργικός στοχασμός και υποδεικνύει τον κίνδυνο και κάποια αδιέξοδα, που κρύβει η ζωή χωρίς αυτές τις αξίες. Δηλαδή, η ζωή παρασυρμένη από τους ατελείωτους εξωτερικούς τρόπους δράσης, τους οποίους γνωρίζει εξ αρχής και με τυχαίο τρόπο με τις αισθήσεις, παρά την ευρύτερη άγνοιά της. Χωρίς καμία άλλη επιστημονική γνώση και χωρίς δυσνόητο στοχασμό, ο άνθρωπος μπορεί να συλλάβει μία ηθική, έναν τρόπο ζωής και συμπεριφοράς.

Το μπορεί βασισμένος στον εσωτερικό προσανατολισμό του, από την προσπάθειά του να τον επιτύχει ή από την καταπολέμηση του αισθησιο­κρατικού προσα­νατολισμού και των ανεπιθύμητων παρενεργειών του. Έτσι, χωρίς να το γνωρίζει και παρά τη μεγάλη άγνοιά του για την πραγματικότητα μπορεί να επιτυγχάνει μία εύστοχη και σοφή προσέγγιση στα ζητήματα για την ανθρώπινη συμπεριφορά. Το μπορεί μέσα από την εμπειρία και όχι από τη γνώση του Θεού, όπως πολλοί πιστεύουν, ούτε από κάποια ουρανο­κατέβατη θρησκευτική διδασκαλία. Αλλά και η φανταστική άποψη για μία ζωή χωρίς περιορισμό στο χρόνο και στο χώρο μπορεί να οδηγήσει με έναν αντίστροφο τρόπο σε άποψη για τον Θεό και συμπτωματικά για μία ζωή, χωρίς τον περιορισμό των αισθήσεων και της άγνοιας, που συνεπάγεται αυτός ο περιορισμός. Συμπτωματικά ναι, όχι όμως τυχαία!

επάνω