ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ (3)

Αν έτσι με την επιπόλαια αναγνώριση της αλήθειας είναι συνηθισμένο και πολύ εύκολο να λαθεύουμε, είναι άλλο τόσο εύκολο να μη χρησιμοποιούμε και ν’ αμφι­βάλλουμε για ένα μεγάλο μέρος από γνώσεις, οι οποίες θεωρούνται επιστημονικές αλήθειες ή απο­δεδειγμένες. Πρέπει να μπορούμε εμείς οι ίδιοι να κατα­λαβαίνουμε την αλήθεια ή τον τρόπο που προσδιορίζει την εύρεση και την απόδειξή της. Διαφορετικά αν, για διάφορους λόγους, δεν έχουμε αυτή τη δυνατότητα, τότε η βεβαιότητά μας γι’ αυτή την αλήθεια (όπως λ.χ. ότι στη σελήνη δεν υπάρχει ζωή) δεν προέρχεται από έναν αλάνθαστο τρόπο της αναγνώρισής της και είναι μια τυφλή πίστη. Ασχέτως αν είναι πραγματικά μια βέβαιη γνώση για εκείνους που την απόδειξαν. (Βλέπε πιο κάτω για την Εμπειρία & Γνώση).

Τελικά, όχι μόνο υπάρχει αλήθεια και βέβαιη γνώση, αλλά και είναι αξιοθαύμαστη στιγμή της ζωής να πράτ­τουμε σύμφωνα με την αλήθεια, ενώ γνωρίζουμε ότι έτσι θα χάσουμε μια ευκαιρία ή θα πληγώσουμε τον εαυτό μας. Στο ερώτημα: τι είναι η αλήθεια ή πώς πρέπει να τη δια­πιστώνουμε δεν μπορούμε να δώσουμε μια μικρή, εύκολη και επαρκή απάντηση. Ωστόσο δεν είναι αναγκαίο να τη βρούμε, για να συνεχίσουμε να φιλοσοφούμε και για να απαντήσουμε αξιόπιστα σε άλλες απορίες. Όπως δεν είναι αναγκαίο να διανοηθούμε τι είναι η ουσία των πραγμάτων ή ποιο είναι γενικά το Σύμπαν, για να μπορούμε να διαπιστώνουμε ποια από εκείνα που αντι­λαμβανό­μαστε υπάρχουν πραγματικά, ανεξάρτητα από εμάς. Αλλά, χωρίς αμφιβολία, η γνώση μας γενικά για τον ανθρώπινο λόγο είναι αρκετά σπουδαία και αναγκαία για να αναπτύξουμε -αν όχι για να αρχίσουμε- μια φιλοσοφική θεωρία, χρήσιμη για ν' αξιοποιήσουμε την εμπειρία μας και ειδικά για την αποφυγή της αβασιμότητας και των παρεκτροπών του στοχασμού.

Για να καταλάβουμε πώς νοείται το συνταίριασμα και ο συνεπής συσχετισμός των απόψεων πρέπει να αναλύσουμε και να προ­σδιορίσουμε λεπτομερέστερα την έννοια της γνώσης. Από τον εμπειρικό καθορισμό της θα διαπιστώσουμε αυτό που εξηγείται κοσμο­λογικά. Δηλαδή, ότι η γνώση έχει άμεση σχέση με την ύπαρξη κοινών και σταθερών στοιχείων στις διάφορες και ασταθείς ποιότητες πραγ­μάτων και με τη δυνατότητα της “αφαίρεσης” πολλών λεπτομερειών και άσχετων πληροφοριών, που ξεκινάει από τις ίδιες τις αισθήσεις. Χωρίς την ύπαρξη κοινών και σταθερών στοιχείων στα πράγματα, η ψυχή δεν θα είχε τη δυνατότητα να αισθάνεται τα εξωτερικά της πράγματα σαν σχετισμένα μεταξύ τους και να διαμορφώνει συνοπτικές απόψεις και εμπειρία για πράγματα και γεγονότα που επαναλαμβάνονται. Η ψυχή δεν θα μπορούσε να υπάρξει, αφού θα ήταν ένα ανεπανάληπτο φαινόμενο και δεν θα είχε τίποτε κοινό με τον κόσμο ή με την ψυχή των άλλων σωμάτων. Αυτή τη δυνατότητα αφαίρεσης γνωρισμάτων από το πλήθος των επιδράσεων επάνω σε ένα έμβιο ον και μιας σταθερής αίσθησης του ποικιλόμορφου κόσμου, την ονομάζουμε με πιο περιορισμένο νόημα με τη λέξη «διάνοια» ή «νόηση», αν προτιμάτε. Η ύπαρξη της ψυχής ξεχωρίζει πάντα από την άμεση σχέση της ψυχής με τον εαυτό της και από την εξήγηση αυτής της άμεσης σχέσης δεν μπορεί να λείπει ποτέ το φαινόμενο που ονομάζουμε αποσπασματικά αίσθηση, νόηση και γενικότερα, πληροφορία. 

επάνω