Ο εκσυγχρονισμός της φιλοσοφίας από την αδέσμευτη σκέψη ενός νέου ανθρώπου (6)

Θεμελιακές παρατηρήσεις, πρωτότυπες σκέψεις και θεμελιακές εκτιμήσεις σπουδαιότητας.

<•> Η πιο στενή σχέση της διάνοιας με την αισθητικότητα

Η πιο στενή σχέση της διάνοιας με την αισθητικότητα μέσα σε λίγες λέξεις, όπως καταγράφηκε καθαρά αυτή η στενή σχέση σε μια νεανική αναζήτηση, και διατυπώθηκε στο πρώτο βιβλίο με τον τίτλο "Η Θεολογία της Επιστήμης" (στο χρονικό διάστημα 1986 - 1998).

⋅ Η αντίληψη πρέπει να αρχίζει από μιαν αφαίρεση που γίνεται μόνη της (απρόσεκτα), γιατί αν όχι, τότε δε θα υπήρχαν μη αντιληπτά μέρη της πραγματικότητας.

⋅ Επειδή δεν είναι δυνατό ν' αντιλαμβανόμαστε στην ίδια στιγμή όλα τα πράγματα ή όλα τα διαφορετικά μέρη τους, συνεπώς η αντίληψη πρέπει ν' αποτελείται από μερικά σταθερά γνωρίσματα. Για να μας δείχνουν μόνο μερικά μέρη των πραγμάτων και μόνο μερικές από τις σχέσεις τους, ανεξάρτητα από το ποια είναι εκείνα ή αν αντιστοιχούν σε κάποια στοιχεία τους. Με άλλα λόγια, πρέπει να υπάρχουν γνωρίσματα, τα οποία αυτά δεν μπορούν ν' αναλυθούν και να έχουν διαφορά, γιατί αν όχι, τότε δε θα υπήρχαν μη αντιληπτά μέρη της πραγματικότητας. Πρέπει αναγκαία να είναι κοινά και σταθερά αισθήματα (δηλ. απλά), ανεξάρτητα από το αν αντιστοιχούν σε πολλά και διαφορετικά στοιχεία ενός πράγματος (με αφηρημένη σημασία).
Αμέσως πιο κάτω:

⋅ Αυτά τα γενικά αισθήματα λ.χ. ένα χρώμα (...) είναι έννοιες υπό την αισθητικότητα, γιατί είναι κοινά και σταθερά γνωρίσματα από μια αφαίρεση που γίνεται μόνη της (ή απρόσεκτα) και μπορούν να δείχνουν χωρίς διαφορές ακόμα και όταν τα πράγματα δεν είναι συνεχώς τα ίδια ή τα απλούστερα. (..) Είναι αισθήματα τόσο αφηρημένα και τόσο παραμορφωτικά, όσο μπορεί να είναι μια έννοια του λόγου, ενώ έχουν μια κοινή σημασία για πολλές και διαφορετικές αιτίες, που συνδέονται και επηρεάζουν με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.

⋅ Αν η αφαιρετική δυνατότητα ονομάζεται διάνοια ή είναι μια διανοητική δραστηριότητα, τότε το ίδιο πρέπει να ονομαστεί και η δυνατότητα της αντίληψης.

⋅ Πιο κάτω: η εύρεση κοινών γνωρισμάτων, η εννόηση δεν είναι μόνο μια ανθρώπινη δυνατότητα και, πως όχι μόνο δεν είναι αντίθετη η έννοια από το αίσθημα και την αντίληψη, αλλά είναι ταυτόσημη γενικά μ' εκείνα...

⋅ Η ίδια η αντίληψη είναι ένα είδος εννόησης δημιουργημένη έμμεσα από τα εξωτερικά πράγματα και η δυνατότητά μας να γνωρίζουμε την πραγματικότητα προέρχεται από αυτήν την ίδια, στην οποία είμαστε σαν ένα από τα μέρη της. Η γνώση μας έχει αρχίσει με το πρώτο αίσθημά μας, πριν να το διανοηθούμε και πριν αναρωτηθούμε αν έχουμε τη δυνατότητά της. Η διαφορά ανάμεσα στην αισθητικότητα και στη νοητικότητα είναι ότι η πρώτη πραγματοποιείται έμμεσα, από έξω, ενώ η άλλη άμεσα, από το έσω.

⋅ Η αισθητικότητα και η νοητικότητα δεν είναι δυο αντίθετες δυνατότητες και η μια δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς την άλλη. Η ίδια η αντίληψη, την οποία μπορούμε να συνταυτίσουμε με μια ή και περισσότερες άλλες αντιλήψεις μας, όταν δε διαπιστώνουμε ή αν αφαιρέσουμε τις διαφορές τους, μπορεί να θεωρηθεί πως είναι μια έννοια. (..) Η δυνατότητα να συνταυτίσουμε παρόμοιες αντιλήψεις δείχνει την άμεση σχέση της έννοιας γενικά με την εμπειρία και μια αναμφισβήτητη αρχή, από την οποία προέρχεται. (...) Στην ίδια την αντίληψή μας μπορούμε να προσθέτουμε ή να αφαιρούμε γνωρίσματα, όπως κάνουμε σε μια αφηρημένη έννοια του λόγου και τότε λέμε ότι στρέφουμε την προσοχή μας ή ότι συγκεντρωνόμαστε.

⋅ Οι έννοιες μας δεν είναι μόνο οι βρισκόμενες στο γνωστό λεξιλόγιο μας, ούτε εξωτερικευμένες μόνο με την ομιλία μας ή με μια άλλη γλώσσα

⋅ Μια λέξη μπορεί να πει όσα δε λένε χίλιες εικόνες. Όλοι βλέπουμε κάποια πράγματα, αλλά μπορεί κανένας να μην έχει προσέξει ότι υπάρχει και ότι βλέπει μόνο ένα μικρό μέρος από την πραγματικότητα, την ίδια στιγμή που κάποιοι άλλοι βλέπουν ένα διαφορετικό.

⋅ Όχι μόνο δεν προσέχουμε όλα τα γνωστικά στοιχεία των αντιλήψεών μας, αλλά διαπιστώνουμε στα πράγματα ανύπαρκτες μορφές, σχέσεις, δυνατότητες και τις διατηρούμε παραμορφωμένες, χωρίς να μπορούμε να καταλάβουμε τι πραγματικά αντιλαμβανόμαστε.

⋅ Με τη φωνή είναι δυνατός ένας από τους πολλούς τρόπους εξωτερίκευσης εννοιών.

⋅ Η γλώσσα, ο κοινός φορέας της εξωτερίκευσης εννοιών δε χρησιμεύει μόνο, για να δείχνουμε έξω από εμάς τις άμεσες διαπιστώσεις μας στις αντιλήψεις και για να μνημονεύονται, αλλά έχει και μια άμεση δημιουργική σχέση με τη διάνοια μας και συνεισφέρει ατελείωτα για τη διαμόρφωσή της. Με τη γλώσσα μπορούν να βρίσκονται παρούσες σαν αντιλήψεις όλες μαζί οι έννοιες ή οι άμεσες διαπιστώσεις και έτσι, να συνδυάζονται και ν' ανακαλύπτονται ανάμεσά τους μερικά άλλα γνωρίσματα και σχέσεις.