Η ΗΘΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

<•> ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΔΙΩΚΟΝΤΑΙ, ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕ­ΤΟΥΝΤΑΙ ΟΜΑΔΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΚΑΙ ΜΕ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΝΤΑ­ΓΩΝΙΣΜΟΥ (4)

Φανταστείτε, αν δεν το έχετε δει, ένα μεγαλομανή άνθρωπο, που εκφράζεται και συμπεριφέρεται με πλήρη βεβαιότητα για τις δυνατότητές του και για την απο­τελεσμα­τικότητά του. Έναν υπερόπτη άνθρωπο, που η σύντομη εμπειρία του έχει επι­βεβαιώσει τις ικανότητές του και αυτός γελάει με όσους έχουν κάνει διαφορετικές επιλογές και θέλει ν' αγνοεί εκείνους που δεν τον υποστηρίζουν ή δεν τον ακολουθούν. Νομίζετε ότι αυτός ο υπερόπτης άνθρωπος είναι μια σπάνια περίπτωση και στη φαντασία σας; Αυτός ο παρανοϊκός άνθρωπος και η σκοταδιστική νοοτροπία του εκπροσωπείται από ολόκληρα κράτη και χώρες (και αυτές οι χώρες έχουν επίσης νόμους)! Από πού αντλεί αυτός ο υπερόπτης άνθρωπος την υπερβολική βεβαιότητά του; Αντλεί τη βεβαιότητά του και επιμένει στις επιλογές του από την καλή γνώση και από την επίγνωση των πραγματικών κινδύνων και των αδυναμιών του και από τη σωστή εκτίμηση των πιθανοτήτων για επιτυχία; Όχι απαραίτητα. Η περιορισμένη επιτυχία της σκέψης, μερικές σωστές εκτιμήσεις που με λίγη τύχη επι­βεβαιώνονται, η δημιουργική δράση, οι συνεργασίες, οι έξυπνοι ανταγωνισμοί και τα πραγματικά πλεονεκτήματα -που δεν λείπουν ούτε από τα ζώα- προκαλούν μια ψευδαίσθηση πλήρους γνώσης και δύναμης. Με αυτή την ψευδαίσθηση ενεργούν επίσης και τα ζώα και υπερβαίνουν τους δισταγμούς τους. Για τη διατήρηση, τη χρησιμο­ποίηση και την παραγωγή των φαντασιώσεων δεν εξαιρούνται όσοι αναλαμβάνουν υπεύθυνες και δημόσιες θέσεις, οι άνθρωποι κάθε εξουσίας και κυρίως εκείνοι που ελέγχουν ή εκπροσωπούν τις μεγαλύτερες ομάδες, ή μια μεγάλη χώρα.

Όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που πλημ­μυρίζουν τους δρόμους, τις πλατείες και τα χωράφια και είναι έτοιμοι να μας βγάλουν τα μάτια, όταν κάποιος πονηρός τους φανατίσει ή τους εκπροσωπήσει, είναι τα αθώα παιδάκια που κοιτάζαμε με τρυφερότητα και απλώναμε το χέρι για να τα χαϊδέψουμε. Δεν θα αναρωτηθείτε πώς διαμορφώνουν τέτοια νοοτροπία, τέτοια εμπιστοσύνη στις ιδέες τους και τέτοιες χαζές επιθυμίες για να γεμίσουν το χρόνο τους, ενώ συγχρόνως στον κοινωνικό τους περίγυρο είναι "καλοί", "έντιμοι" και "νομοταγείς πολίτες"; Θα έπρεπε αυτό να είναι ένα από τα καθημερινά ζητήματα για την κοινωνία από παλαιότερα: Να ερευνούμε τις διαφοροποιήσεις μεταξύ των λαών και των ανθρώπων και τι πρέπει να γίνει μέσα στην κοινωνία για να σταματήσουν οι άνθρωποι να χωρίζονται από σκέψεις που είναι ανάμικτες με φαντασιώσεις, μισές αλήθειες και με κενά γνώσης. Αν εμείς απλώς σκιτσάρουμε τη διεστραμμένη φαντασίωση, τον ιδρυτή μιας ανταγωνιστικής θρησκείας να ασελγεί στη μητέρα του άλλου ή την τελευταία να συμπεριφέρεται σαδιστικά στον πρώτο, οι πιστοί θα ζητήσουν να μας κοιτάξει ο δικός τους ψυχίατρος και να μας δικάσουν με τους δικούς τους νόμους; Ή μήπως ακόμα χειρότερα, θα γίνουν παρανοϊκοί δολοφόνοι, ίδιοι με εκείνους που έχουμε δει σε ταινίες τρόμου; Η πρόκληση με τα θρησκευτικά σύμβολα είναι ένα ακραίο παράδειγμα για το πώς η ανθρώπινη σκέψη και λογική συμφιλιώνονται με τη φαντασία για να εξυπηρετηθούν δράσεις και απερίσκεφτες επιθυμίες, που καταστρέφουν την πνευματική ομορφιά ζωής.

Πλανώνται όσοι νομίζουν ότι αυτή η μεροληπτική λογική και η ανάμιξη της φαντασίας περιορίζονται μόνο στα θρη­σκευτικά ζητήματα. Όταν οι απόψεις για τη ζωή έχουν αξιοπιστία τότε δεν θα χάσουν την αξία τους και δεν θα διαψευστούν, αν εκείνος που προκαλεί είναι τρελός ή δεν έχει πειστικές απόψεις. Όταν τα σύμβολα θυμίζουν φαντασιώσεις, όταν παραπέμπουν σε ψέματα, σε αξίες που έγιναν αξεχώριστες μαζί τους και λείπει η αξιοπιστία, τότε και τα σύμβολα είναι απροφύλακτα στις αμφισβητήσεις. Αν αυτά είναι σεβαστά από φόβο και ανασφάλεια, τότε πάλι με μια φαντασίωση και με υποκρισία τα χρησιμοποιούμε. Επομένως, όταν εσύ που υπερασπίζεσαι τις φαντασιώσεις δεν είσαι ικανός να πείσεις για την αξιοπιστία τους και επιπλέον, όταν από αυτές τις φαντασιώσεις απο­λαμβάνεις ορισμένα πλεονεκτήματα και φοβάσαι μήπως τα χάσεις, τότε εύκολα θα αντιδράσεις σαν τρελός και βίαια. Φοβάσαι ότι θα διαψευστούν οι φαντασιώσεις σου, ότι θα αποκαλυφθούν τα ψέματα, ίσως και η δική σου κρυφή καταπίεση να τα εφαρμόσεις στη ζωή σου. Εκτός από λογικό και έξυπνο, θα ήταν και ηθικό να συζητήσουμε τις απόψεις μας και να τις υποστηρίξουμε προκλητικά και δημόσια. Αν οι αντιδράσεις είναι έτσι εύκολες, υπερβολικές και ομαδικές έχουν την εξήγηση που μόλις δώσαμε. Όταν, όμως, η ορθολογική σκέψη λείπει και οι απόψεις φανερώνουν τις επιθυμίες και τα όνειρά μας, τότε φυσικά θα παρακινηθούμε σε βίαια αντίδραση από τα συναισθήματα και με περιφρόνηση για την ερευνητική σκέψη, με σκοπό να κλείσουμε το στόμα εκείνων που μας "ξυπνούν".